Europa zoekt 800 miljard voor energie op zee

Te midden van een stevige discussie in eigen land over de energiebevoorrading kiest de Europese Commissie radicaal voor een versnelde productie van hernieuwbare energie op zee. Tegen 2030 moet de capaciteit van windparken in zee vervijfvoudigen van 12 naar 60 GigaWatt. Tegen 2050 moet de zee 30 keer meer energie leveren dan nu: 300 GigaWatt in offshore en 40 GigaWatt via nieuwe technologie, zoals vlottende windturbines, drijvende zonnepanelen, of energiewinning uit getijden of golven. Ook het gebruik van algen voor de productie van biobrandstoffen oogt veelbelovend.

Dertig jaar geleden verschenen de eerste windmolens op de zee voor de Deense kust. 'Offshore is een Europees succesverhaal', benadrukt EU-commissaris Frans Timmermans, verantwoordelijk voor de Green Deal: '90 procent van de offshore windparken in de Unie zijn van Europese makelij en dat is goed voor 40 procent van de wereldwijde capaciteit.' Dat industrieel en technologisch leiderschap wil de Commissie hoog houden. 'Nu al hebben Europese bedrijven twee derde van de patenten voor energietechnologie van getijden en 44 procent voor die van golven,' zegt Frans Timmermans.

Die 'systeemverandering' vergt de komende dertig jaar bijna 800 miljard euro aan investeringen, 'maar ik merk een massale interesse van investeerders'. Door meer energie in de eigen regio te investeren, wordt Europa bovendien minder afhankelijk van invoer.

Aangepaste regels voor staatssteun, meerdere potjes uit het Europees herstelfonds en samenwerking met de Europese Investeringsbank en andere financiële instellingen begeleiden die transitie. Het Europees herstelfonds kan bijvoorbeeld investeringen ondersteunen in haveninfrastructuur, in verbindingen van het stroomnet en de integratie van de energiesystemen.

Europees stroomnet

De Commissie wil in één adem de regionale samenwerking aanmoedigen, zowel wat betreft planning als ontplooiing van energiecapaciteit op zee. In maart van volgend jaar moet elk land met een kust - van de Atlantische oceaan tot de Zwarte Zee - een 'ruimtelijk maritiem plan indienen'. Die energie moet op de meest efficiënte manier gebruikt worden: als die landen ook de kosten en baten delen van de opgewekte energie in plaats van elk hun eigen verbinding tot hun elektriciteitsnet, betekent dat een serieuze kostenbesparing, merken EU-experts op.

Die 'geïntegreerde netwerken' wil de Commissie begeleiden met wetgevende initiatieven die de Europese energiemarkt een heel ander uitzicht geven en tegelijk leiden tot een herverdeling. Europa spreekt daarbij van 'biedzones op zee', gebieden waar een en dezelfde elektriciteitsprijs geldt voor groothandel. De indeling van die biedzones is afhankelijk van hoe 'vol’ het netwerk daar is. 'Buren kunnen erop vertrouwen dat het licht blijft branden dankzij de aangrenzende zones', zeggen energie-experts van de Commissie.

Minister voor Energie Tinne Van der Straeten (Groen) ziet dat helemaal zitten: 'Vandaag is België de vierde speler wereldwijd op het vlak van wind op zee. De komende jaren zullen we de capaciteit op de Noordzee verdubbelen', tweet ze. De regering plant een tweede zone windmolens van 2,2 GW voor de Belgische kust. Maar Van der Straeten mikt ook op internationale samenwerking: 'We gaan ook verder, buiten onze territoriale wateren.'