Chili omarmt Michelle Bachelet weer

Na vier jaar rechts beleid maak Chili zich op om weer een ruk naar links te nemen. Dat voorspellen alle peilingen alvast. Volgens de polls schurkt de linkse Michelle Bachelet immers tegen 50 procent aan. Haar dichtste belager, de conservatieve Evelyne Matthei, blijft op 14 procent steken. De zeven andere kandidaten scoren nog slechter.

Over de campagne hing de afgelopen maanden duidelijk de schaduw van de staatsgreep die Augusto Pinochet 40 jaar geleden pleegde tegen de linkse Salvador Allende.

Leven

Die veranderde het leven van beide presidentskandidates. Bachelet en Matthei zijn beide dochters van militairen. Hun vaders zaten bij de luchtmacht. Tijdens hun kindertijd dienden ze zelfs op dezelfde basis in het noorden van het land.

De twee gezinnen woonden vlakbij elkaar op de basis en de kleine Michelle en Evelyne ravotten vaak samen. Tussen hun vaders ontstond een vriendschapsband.

Staatsgreep

Die kwam echter zwaar onder druk te staan na de staatsgreep door Pinochet. Alberto Bachelet bleef immers trouw aan de afgezette president Allende terwijl Fernando Matthei de kant koos van de militaire junta.

Zijn trouw aan Allende kwam vader Bachelet duur te staan. Hij werd immers gearresteerd, gemarteld en uiteindelijk gedood. Laat het net Fernando Matthei zijn die door de kopstukken van de dictatuur als hoofd van het detentiecentrum aangesteld was waar Alberto Bachelet die martelingen met de dood bekocht.

Zege

De hamvraag luidt vandaag niet of Michelle Bachelet het opnieuw tot presidente van haar land schopt maar wel of ze daar in een ronde in slaagt. Als ze meer dan 50 procent van de stemmen haalt, is de zege binnen. Anders volgt een herkansing op 15 december.

Dat Bachelet zo goed in de markt ligt, is geen verrassing. Ze is geen onbekende voor de Chilenen. In 2006 schopte ze het al eens tot presidente. Tijdens dat vierjarige mandaat wist ze de bevolking te bekoren met haar beleid. Toen ze in 2010 'afzwaaide', had ze amper aan populariteit ingeboet.

New York

Maar omdat de Chileense grondwet politici verbiedt twee opeenvolgende ambtstermijnen uit te oefenen, kon ze die enorme populariteit destijds niet verzilveren met een tweede opeenvolgende mandaat. Daarop trok ze naar New York waar ze de vrouwenorganisatie van de Verenigde Naties ging leiden.

'Ik heb daar fantastische jaren beleefd. Ik had een geweldige job en had dan ook veel redenen om in New York te blijven', zei Bachelet in het voorjaar. 

'Maar ik word ook gedreven door plichtsbesef en verantwoordelijkheidszin. Die heb ik met de moedermelk meegekregen. Als ik het gevoel heb dat iets mijn verantwoordelijkheid is, kan ik dat niet negeren. Zelfs als ik daarvoor persoonlijke opofferingen moet brengen', klonk het.

Gooi

Omdat de 62-jarige dokter het gevoel had dat ze haar land 'door een nieuwe fase' in het democratiseringsproces kan leiden, besliste ze in maart uiteindelijk naar Chili terug te keren en opnieuw een gooi te doen naar het presidentschap.

De afgelopen maanden ging de gescheiden moeder van drie kinderen met de bus de boer op. Tijdens meetings in het hele land beloofde ze de grondwet, die in de jaren 80 van de vorige eeuw nog opgesteld is door dictator Augusto Pinochet, te wijzigen.

Belastingsysteem

Daarnaast wil ze sleutelen aan het belastingsysteem. 'De vennootschapsbelasting moet van 20 naar 25 procent en het systeem dat bepaalde vennootschappen toelaat de belastingfactuur gevoelig te drukken, moet op de schop', klonk het. Voorts stelt Bachelet, die zelf gemarteld werd tijdens de dictatuur, voor de maximale belastingdruk voor huishoudens terug te dringen van 40 naar 35 procent.

Maar ook met het onderwijssysteem heeft de socialiste grote plannen. 'Hogere studies worden gratis. Ik ga ook de kwaliteit van de openbare scholen opkrikken', zei ze. En ze belooft extra crèches en kleuterscholen op te richten.

Dat Bachelet focust op het onderwijs, hoeft niet te verbazen. De afgelopen twee jaar heerste in het land heel wat sociale onrust. Studentenverenigingen waren de drijvende kracht achter die protesten.

Praktijk

Of de socialiste haar plannen in de praktijk kan brengen, hangt in belangrijke mate af van de resultaten van de parlementsverkiezingen van zondag. De Chilenen kiezen niet alleen een heel nieuwe kamer van volksvertegenwoordigers maar vernieuwen ook de helft van de senaat.

Als rechts erin slaagt het zetelverlies te beperken, kan het Bachelet heel wat spaken in de wielen steken. Voor verregaande hervormingen is immers vaak een drievijfdemeerderheid nodig in het parlement.