Spanning, verontwaardiging en dreigend geweld in Philadelphia

Woensdag 13 uur, lokale tijd. Honderden betogers verzamelen op het zonovergoten Onafhankelijkheidsplein van Philadelphia. Ze dragen spandoeken als ‘Every vote counts’, ‘Keep calm and carry on counting’, ‘All votes are sacred’ en ‘Our vote, our future’. Door de luidsprekers klinken speeches van lokale politici, die benadrukken hoezeer de democratie in gevaar is.

‘Ik voel me in het Duitsland van 1928’, zegt de 73-jarige demonstrant Redwood Kardon. ‘Dit doet me denken aan de cultuuroorlog die dit land meemaakte onder Richard Nixon. Met het verschil dat een van de twee kampen nu volledig bewapend is. Ik bereid mijn kinderen voor op een periode van chaos: ook economisch, met onze enorme schuldenberg. Deze onzekere toestand kan tot hyperinflatie leiden.’

Iets verderop staat Ed, die niet met zijn achternaam in de krant wil. ‘Ik ben echt van de kaart door wat Trump woensdagmorgen zei. Vroeger kon je nog proberen deze president niet ernstig te nemen. Maar nu zijn we op een punt gekomen dat we niet meer op de principes van de rechtsstaat kunnen rekenen. Daarom ben ik hier: met goede wil zullen we dit niet tegenhouden.’

De betogers trekken naar het stadhuis, dat sinds de recente rellen na protesten tegen politiegeweld nog altijd bewaakt wordt door zwaarbewapende troepen van de National Guard. Daar krijgen ze later vandaag het gezelschap van nog twee betogingen die door de stad trekken.

Tellen

Iets verderop in Broadstreet richten cameraploegen van over de hele wereld hun lens op het Convention Center, waar ambtenaren op woensdagmiddag nog 200.000 stemmen te tellen hebben. Cruciale stemmen, want de grootste stad van Pennsylvania is overwegend Democratisch, en de kiezers hier kunnen over de stembusgang beslissen.

Op de drempel staan Rich Garela en Murille McCarthy van de onafhankelijke organisatie Protect Our Vote. Als waarnemers volgen ze binnen nauwgezet de stappen van het telbureau, van het openen van de enveloppen, over het scannen van de kiesbrieven tot het controleren van de lijst met voorlopige uitslagen die opgehangen worden.

Ze zijn verontwaardigd over de aankondiging van president Donald Trump woensdagmorgen dat hij de verkiezingen gewonnen had. ‘Dit zet deze mensen extra onder druk’, zegt McCarthy. ‘Dat is het laatste wat ze hier nodig hebben. Door de hele heisa worden ze afgeleid, en wordt dit moeilijke kiesproces nog delicater.’

De twee zijn niet te spreken over de dreiging om de stembusgang juridisch onderuit te halen. Garela: ‘Dit is zo’n complex proces, dat heel kleine foutjes nooit uitgesloten zijn. De advocaten zullen die misbruiken om van de hele stembusgang een karikatuur te maken en twijfel te zaaien over de uitslag. Daarom willen wij er alles aan doen om te maken dat elke stem telt.’

Hoe complex dat stemmen tellen is, zagen we op dinsdagmorgen in het kiesdistrict van Lackawanna, in centraal Pennsylvania. Vijftig ambtenaren moesten er 92.000 enveloppen openmaken. Het district ontving een record van 41.000 stemmen per brief, maar die moeten voor de veiligheid elk in twee enveloppen gestoken worden. Daarna moeten de stembrieven in een scanmachine die de stemmen telt. ‘Dat kan dagen duren’, zegt communicatiedirecteur Joseph D’Arienzo. Er is kritiek op het langzaam tellen van de stemmen, maar de kiesbureaus werden overspoeld door het grote aantal stemmen per brief.

In het Convention Center van Philadelphia heeft het gerecht inmiddels een bureau geopend waar advocaten klachten mogen indienen. De Republikeinen hebben dat dinsdag al gedaan, door aan te kaarten dat partijleden alsnog stemmers mochten optrommelen wier vervroegde stem niet volgens de regels bleek. Het is niet duidelijk wanneer die zaak behandeld wordt, omdat de stemmen woensdag nog geteld werden.

Zulke kiezers op het laatste moment nog oproepen, is wat Justin Caffrei en Amy Littleton, twee consultants die vrijwilliger zijn voor de Biden-campagne, dinsdag deden. Ze kregen informatie over mensen van wie iets fout bleek met de stembrief. Ze haalden bijvoorbeeld een oudere vrouw op zodat ze haar stem alsnog fysiek kon uitbrengen.

In andere kiesdistricten kregen de partijen die informatie over foute stembrieven echter niet. Dat is voor de Republikeinen een reden om via een rechtszaak al die stemmen ongeldig te laten verklaren.

Het past in hun juridische pogingen om zo veel mogelijk stemmen per brief, die in het voordeel van de Democraten zijn, ongeldig te laten verklaren. Al gaat het maar om 1 procent van de stemmen, ze kunnen beslissend zijn in de stembusgang.

Meest betwiste verkiezingen

De verkiezingen zijn nu al de meest betwiste in de geschiedenis van Pennsylvania. Er waren eerder al rechtszaken over de vraag of stembrieven met onduidelijke handtekeningen verworpen mochten worden, hoelang er geteld mocht worden en of waarnemers toegelaten waren in de kiesbureaus.

Intussen wacht Philadelphia bang af wat de volgende uren en dagen brengen. Woensdag worden ook de noodoproepen en de bodycambeelden openbaar gemaakt van de dodelijke politie-interventie op de zwarte jongeman Walter Wallace eind vorige maand, die tot dagen van zware rellen in de stad leidde. Het centrum van Philadelphia lijkt een oorlogszone. De etalages van de meeste winkels zijn dichtgespijkerd, de straten afgezet door politiewagens en overal staat oproerpolitie klaar om in te grijpen.

In McGillin’s pub, een van de weinige bars die nog open waren op de verkiezingsavond, is uitbater Nathan Hicks er niet gerust in. ‘De politie heeft bewust tot na de verkiezingen gewacht om de bodycambeelden vrij te geven. Ik vrees dat die beelden tot nieuw geweld leiden.’