Trump kondigt noodtoestand af

Amerikaans president Donald Trump heeft vrijdagavond de nationale noodtoestand uitgeroepen om de coronacrisis aan te pakken. Zo treedt een federaal rampenfonds van 50 miljard dollar in werking om staten en lokale overheden financieel en logistiek bij te staan.

Tijdens een telefoongesprek met zijn Franse collega Emmanuel Macron stemde Trump vrijdag ook in om maandag een noodconferentie via video te houden met andere wereldleiders. De bedoeling is een meer gecoördineerde wereldwijde aanpak van de pandemie te vinden. Donderdag kreeg Trump nog kritiek omdat hij unilateraal een inreisverbod voor Europeanen had ingevoerd. Dat leidde ertoe dat beurzen wereldwijd recordverliezen optekenden en ook Wall Street zijn grootste dagverlies sinds 1987 kende.

Problemen met testen

Trumps ingreep was exemplarisch voor de chaotische manier waarop zijn regering tot dusver de uitdeinende coronacrisis aanpakt. Behalve Trumps initieel minimaliserende toon ontlokken vooral de problemen met de coronatests in eigen land steeds meer kritiek.

Volgens officiële cijfers zijn er nu 1.215 gevallen van corona in de VS, waarbij 36 doden gevallen zijn. Het werkelijke aantal, wordt gevreesd, ligt vele malen hoger. Alleen, er wordt amper getest. De VS voerden nog maar 11.000 tests uit, op een bevolking van ruim 320 miljoen inwoners. Ter vergelijking: Zuid-Korea, dat met een agressieve aanpak de pandemie stilaan lijkt te beteugelen, testte al 230.000 van zijn 50 miljoen inwoners, oftewel per capita 130 keer zoveel.

De coronatest die het Amerikaanse ministerie van Gezondheid initieel ontwikkelde, bleken snel onbetrouwbaar te zijn. Bovendien waren er niet genoeg van. 'Efficiënt testen zoals andere landen doen, kunnen we niet', erkende de directeur van een bevoegd overheidsagentschap donderdag. 'Laten we eerlijk zijn: we falen.'

Niettemin zei Trump, die eerder beloofde dat 'iedereen die getest wil worden, getest kan worden', donderdag: 'De tests verlopen vlot. We hebben al zeer veel getest.'

Bijsturen 

Vrijdag trachtte de Amerikaanse overheid bij te sturen. Er komt een noodlijn waardoor laboratoria die werken aan een nieuwe test, sneller kunnen communiceren en goedkeuring krijgen. Twee bedrijven zijn ingeschakeld om die nieuwe tests ook snel te produceren.

De overheidsdiensten die dat proces overzien zijn ook drastisch herschikt. En vrijdag zat het Witte Huis samen met toplui uit de retail-, farma- en technologiesector om een webportaal te ontwikkelen om Amerikanen sneller naar nieuwe testsites te loodsen.

Federal Reserve

Intussen blijft de angst voor grote economische schade door het coronavirus ook in de VS levensgroot. En blijft de Amerikaanse overheid zoeken naar een geschikte aanpak.

De Federal Reserve pompte donderdag nogmaals 1.500 miljard dollar extra geld in de markt via kortetermijnleningen, nadat ze vorige week al de basisrente met 50 basispunten had verlaagd. Mogelijk volgt volgende week een nieuwe knip. In beide gevallen was het onmiddellijke effect echter minimaal, hoewel Wall Street vrijdag opveert na de donderdagse dreun.

Economische stimuli

Beleggers, bedrijven en bezorgde burgers blijven vooral wachten op de economische stimuli die Trump maandag al aankondigde, maar vrijdag nog altijd vastzitten in het parlement. Hoewel de nationale veiligheidscrisis dag na dag groter wordt, blijven Trumps Republikeinen en de Democraten hun aloude hypergepolariseerde partijpolitieke spelletjes spelen.

Tijdelijk uitstel van belastingverplichtingen, specifieke steun voor getroffen sectoren en individuën: tot zover raken ze het eens. Maar Trump wil ook een verlaging van de socialezekerheidsbijdragen, wat zelfs in zijn eigen partij niet volledig gesteund wordt. En Democraten willen behalve extra werkloosheidsuitkeringen, gratis coronatests en voedselhulp ook betaald ziekteverlof invoeren, wat in de VS amper bestaat. Republikeins Senaatsleider Mitch McConnell verwierp dat al als 'een ideologisch boodschappenlijstje'.

Los van de economische merites van betaald ziekteverlof zien experts er vooral grote medische voordelen in. Nu blijven veel Amerikanen werken, ook al zijn ze ziek, uit schrik voor inkomensverlies. Laat staan dat ze zich al laten testen, omdat hun ziektepolis dat niet altijd voldoende dekt. Zo kan het virus zich nog meer verspreiden.

Handelsoorlog gaat voort

Mogelijk vinden beide partijen vrijdag alsnog een vergelijk, waarna het Huis van Afgevaardigden, waar de Democraten in de meerderheid zijn, er snel over kan stemmen. De definitieve stemming in de Senaat, die de Republikeinen controleren, vindt echter ten vroegste maandag plaats, waardoor opnieuw kostbare tijd verloren dreigt te gaan.

Waar veel bedrijven, en parlementsleden, op aansturen, maar wat de regering-Trump niet zal doen, is de pauzeknop indrukken in de handelsoorlog met China. Op enkele uitzonderingen na - voor de import van mondmaskers bijvoorbeeld - blijven alle opgeschroefde invoertarieven op zo'n 370 miljard dollar aan Chinese producten intact. Dat bevestigde minister van Financiën Steven Mnuchin vrijdag, die ook de parlementaire discussies met de Democraten leidt.

Voor het overige, suste Mnuchin, 'zullen we alle middelen uit de gereedschapskist in overweging nemen' om de economische fallout van het coronavirus te beteugelen.