Bedrijven die de overstap naar het circulaire model maken, moeten nog altijd concurreren met bedrijven die voordeel halen uit het lineaire model. Maar tegelijk groeit de interesse van de financiële sector om circulaire bedrijven te ondersteunen.
De aandacht voor duurzame businessmodellen is vandaag ongetwijfeld een stuk groter dan de reële omvang van de circulaire economie. ‘Toch kun je met een vernieuwend circulair model ook geld verdienen, daar twijfelt haast niemand nog aan’, zegt Aglaia Fischer, projectmanager circular finance bij het Nederlandse Sustainable Finance Lab.
‘Maar er blijven heel wat vragen en twijfels. Een van de grootste problemen? We weten nog onvoldoende hoe die nieuwe circulaire businessmodellen er zullen uitzien. Technisch moet er nog veel worden uitgeklaard. Hoe kunnen we producten langer in omloop houden? Hoe kunnen we gebruikte materialen terugwinnen uit afgewerkte producten? Met welk prijskaartje? Lang niet alle sectoren hebben die vragen al beantwoord.’
Redenen tot optimisme
Toch ziet Aglaia Fischer voldoende redenen tot optimisme. ‘Het begint de financiële sector te dagen dat de grootste investeringskansen vandaag in duurzame en circulaire modellen liggen. In die zin kan de sector niet anders dan de economische trend volgen. Dat zie je nu al in de financiële rapportering van bedrijven. Duurzaamheidsscores worden steeds belangrijker.’
Het financiële ecosysteem wordt breder. Banken beseffen dat en staan open voor financiële producten die vernieuwende businessmodellen ondersteunen.
‘Tegelijk mogen we niet, als het over de financiering van nieuwe circulaire modellen en bedrijven gaat, enkel en alleen naar de banksector kijken’, waarschuwt Fischer. ‘Klassiek haalt een starter eerst geld op bij familie en vrienden, daarna kijkt hij naar businessangels en pas dan stapt de bank doorgaans in het verhaal. Ik denk dat we voor de financiering van echt nieuwe bedrijven in die circulaire economie breder moeten kijken, van crowdfunding tot volledig alternatieve financieringen.’
Door die concurrentie van alternatieve financieringsmodellen zullen ook de banken meer openstaan voor nieuwe verdienmodellen, meent Aglaia Fischer. ‘Het financiële ecosysteem wordt breder. Ik hoor van mensen uit de banksector dat ze dit beseffen en openstaan voor de ontwikkeling van financiële producten die vernieuwende businessmodellen ondersteunen. De angst voor het onbekende is nog een remmende factor, maar ook de impact van de financiële crisis speelt op de achtergrond mee: banken zijn gewoon wat terughoudender en voorzichtiger geworden.’
Voorbeeldsignaal
Ook de overheid speelt een belangrijke rol in de economische omschakeling die ons te wachten staat, meent Aglaia Fischer. ‘Er is een dwingend regelgevend kader nodig. Het is fijn als je een aantal regels van het regeerakkoord aan de circulaire economie wijdt, zoals in Nederland, maar daarmee komen we er niet. Soms moet je het gebruik van bepaalde stoffen verbieden of de industrie dwingende termijnen opleggen om noodzakelijke stappen te zetten. Tegelijk kan de overheid als aankoper de circulaire transitie financieel ondersteunen. Dat is meteen een sterk voorbeeldsignaal voor andere sectoren.’
Bouwmaterialenproducent Derbigum uit Lot recycleert sinds 2008 op industriële schaal bitumen uit oude roofing, snijoverschotten van plaatsers en eigen productieafval. Op de recyclageafdeling wordt dit materiaal verkleind tot chips en opnieuw vloeibaar gemaakt in een, volledig in eigen regie ontwikkelde, unieke installatie. ‘Dit vloeibaar gerecycleerd bitumen gebruiken we om Derbigum NT te produceren: onze roofing vervaardigd op basis van hernieuwbare grondstoffen’, zegt Koen Sneiders, recycling & waste manager bij Derbigum.
Derbigum maakt er bewust een apart product van. ‘Er heerst in ons land een onterecht wantrouwen tegenover gerecycleerde bouwmaterialen’, meent Koen Sneiders. ‘Onze markt is nog te traditioneel. Dakdekkers kiezen nog teveel voor de klassieke materialen. Onze gerecycleerde materialen zijn nochtans net zo performant: al onze producten ondergaan dezelfde kwaliteitscontroles, zowel intern als bij de normeringsinstellingen. Het zit tussen de oren van de mensen. Hopelijk komt daar verandering in, wat ons product op basis van gerecycleerd materiaal is een stuk minder belastend voor het milieu en verkleint de CO2 voetafdruk van de klant.’