Toen opa haar op haar zevende een degen in de handen stopte, vermoedde niemand dat Aube Vandingenen tien jaar later een wereldbekertoernooi zou winnen. Haar volgende doel: scoren op de Olympische Spelen.
In het Centre Sportif Pierre Brossolette komt Aube Vandingenen ons zuchtend en zwetend groeten. ‘Ik heb met 5-3 Giulia Rizzi geklopt’, fluistert ze vader Luc toe. Hier, in de buurt van Parijs, is de Italiaanse van 28 die pas de wereldwijde top 20 betrad niet haar enige sparringpartner van topniveau. Later strijdt Vandingenen tegen de Amerikaanse Kelley Hurley (29), in 2012 goed voor olympisch brons.
Behalve uit Frankrijk zijn er ook schermers uit Canada, Italië, China en Hongkong. Volgens de charismatische maître Daniel Levavasseur (70) is de helft van de tien beste schermsters ter wereld hier aanwezig. Vanaf oktober 2018 mag Vandingenen bij Levavasseur trainen, een van de autoriteiten in het schermen. Vandingenen won eind vorig jaar in El Salvador een van de zes wereldbekertoernooien. ‘Une future grande’, noemt hij haar.
Mon père dit que j'ai un agenda plus chargé que celui d'un CEO. Il a été ceo, mais je ne l'ai jamais vu jongler avec son planning comme moi.Aube Vandingenen
Vandingenens een-op-eentraining met Levavasseur is al achter de rug. ‘Fysiek is hij nog verbazend goed’, zegt ze. ‘Maar hij brengt me vooral techniek, tactiek en inzicht bij. Spelsituaties, mogelijke bewegingen van tegenstrevers en wat ertegen te doen.’
‘Een lieve, zachte man. Al kan hij ook streng zijn. Maar ik doe het ontzettend graag, les volgen. Ook na een weekendtoernooi: ik ben dan kapot, maar de maandag erna wil ik alweer trainen. Ik ga altijd in het rood. Mijn omgeving moet me intomen.’
We zien nu hoe ze verder traint op uithouding, kracht, snelheid, voetenwerk. En in het duel met Hurley spreidt Vandingenen de schoonheid van het schermen zelf tentoon. Het is een sport van coördinatie en beheersing, die barst van elegantie. Een huwelijk van vechten en ballet. Technisch kan ze Hurley aan, maar snelheid en explosiviteit zijn werkpunten. Vandingenen verliest met 15-9. ‘Ze heeft hier al afgezien’, zegt haar vader.
Ruwe diamant
Vandingenen is lid van de Gentse club Catena. Ze gaat ook soms ‘sparren’ in de Gentse Koninklijke en Ridderlijke Sint-Michielsgilde - de oudste schermclub ter wereld - en trainde al in Tourcoing en Den Bosch, met de Nederlandse olympiër Bas Verwijlen. ‘In België kan ik alleen trainen met vrouwen die even goed of minder goed zijn dan ik. Of tegen heren-senioren, maar met hen zijn de verschillen te groot. Betere vrouwelijke tegenstanders kwam ik dusver alleen tegen op toernooien. Degenen die me uitschakelden. Tot nu, eindelijk.’
Het team van Levavasseur telt op dit ogenblik dertien schermers, onder wie de Tunesische Sarra Besbes (29), vijfde op de Spelen in Rio, en de Italiaans-Braziliaanse Nathalie Moellhausen (33), zesde op de Spelen van Rio en winnares van het pan-Amerikaanse kampioenschap. ‘Toen ik hoorde dat er nog twee plaatsen in te vullen waren, was de keuze snel gemaakt. Ik wil echt professioneel schermen’, vertelt Vandingenen. ‘Frankrijk is ook een logische keuze: ik werd opgeleid volgens de Franse school en mijn Frans is stukken beter dan mijn Duits of Italiaans. Iedereen raadde deze plek aan. Bas en een Gentse maître hebben me geïntroduceerd, met succes. Ik mocht een week komen trainen.’
Na dag één was Levavasseur overtuigd, vertelt hij ons. ‘Een ruwe diamant’, noemt hij haar. ‘Une future grande.’ Haar intelligentie is het eerste waarnaar hij verwijst. ‘Elle pige vite.’ Ze pikt snel dingen op. Hij roemt ook haar fysiek en souplesse. ‘Nu komt het eropaan te werken aan discipline, organisatie en methodiek. Al is ze uit zichzelf al goed gestructureerd. Waar het toe leidt, zullen we over een paar jaar zien. Je moet niet te snel willen gaan. Het belangrijkste is dat ze er staat wanneer ze senior is’, aldus Levavasseur.
Een absolute topschermer was Levavasseur nooit, maar als trainer is hij een wereldautoriteit. Hij was bondscoach van Frankrijk, Canada en China. Hij coachte onder meer de olympische en tweevoudig wereldkampioene Laura Flessel, de huidige Franse minister van Sport. Ook Li Na bracht hij in 2011 naar de wereldtitel. En China coachte hij in 2012 naar de olympische titel: zijn negende olympisch goud.
Uren van een CEO
‘Ik krijg steevast de vraag of ik op de topsportschool zit’, zucht Vandingenen. ‘Nee dus, in het schermen zijn er drie disciplines: degen, floret en sabel. Jaren geleden werd een topsportschool opgericht voor… sabel. Maar niet voor degen, mijn wapen. Ik heb geen topsportstatuut en krijg nul ondersteuning. Ik ga naar een gewone middelbare school, dat betekent drie keer zoveel lesuren als in een sportschool.’
Het belette haar niet spoed te zetten achter haar studies: ze zit in het zesde middelbaar economie-moderne talen, een jaar voorop. ‘De combinatie is zeer lastig. Het is puzzelen om trainingstijd te vinden: 32 uur per week school, 15 uur studeren, groeps- en huiswerken, plus lessen, toetsen en opdrachten inhalen van de dagen dat ik in het buitenland was.’
‘Soms ben ik stikjaloers op onze sabelmeisjes of op mijn concurrenten in Frankrijk, Italië en Rusland. Mijn papa zegt dat ik met mijn lesuren, de tijd dat ik thuis werk voor school, mijn trainingen, reistijd en toernooidagen samen de uren van een CEO klop. Hij is zelf CEO geweest, maar ik heb hem nooit zoveel uren weten kloppen.’
Mentaal is ze al afscheid aan het nemen van school. Sinds afgelopen zomer ligt de focus helemaal op het schermen. ‘Toen heeft mijn papa mij na een vergadering met de Vlaamse Schermbond en het kabinet van Vlaams minister van Sport Philippe Muyters gevraagd: ‘Wil je er echt voor gaan? Ik bedoel all the way?’ ‘Ja’, heb ik toen geantwoord, ‘ik wil niets liever.’ ‘Dan gaan we ervoor’, zei hij, ‘maar we zullen het wel helemaal alleen moeten doen.’’
‘Zodra je dat aanvaardt, kan je vooruit. Vanaf oktober concentreer ik me hier in Parijs een jaar lang honderd procent op het schermen. Als dat perfect verloopt, zal ik het daarna wellicht combineren met economiestudies aan de Sorbonne of zo.’
Ondertitelingsbedrijf verkocht
Schermen geldt als een elitaire, gesloten sport. ‘Recreatief schermen is vrij toegankelijk en mijn club in Gent is laagdrempelig’, zegt Vandingenen. ‘Maar zodra je op niveau schermt, wordt het duurder. Een uitrusting kost al snel 2.000 euro. Plus de reiskosten. Ik schermde vorig jaar in Zwitserland, Servië, Duitsland, Oostenrijk, Bahrein, El Salvador, Slowakije, Denemarken en Polen. En de physical coach, de sportpsycholoog, de kinesist…’ ‘Een jaar Parijs zal ook niet goedkoop zijn’, bevestigt Luc Vandingenen. Gelukkig kan hij wel wat dragen. Enkele jaren geleden verkochten hij en zijn partners het ondertitelingsbedrijf Bti Studios, met 16 kantoren in dertien landen wereldwijd goed voor 600 medewerkers.
‘En dan heb ik nog het geluk dat ik een geweldige maître heb die me niets aanrekent’, zegt Aube. Anne Verschraege is een gepensioneerde leerkracht LO. ‘Sinds mijn zevende heeft ze me niet alleen schermkennis en -kunde bijgebracht, ze heeft me ook als persoon gevormd en doet dat nog steeds. Al zei ze me ook al vroeg: ‘Op een bepaald moment zal je me ontgroeien: dan moet je een externe maître zoeken.’ Maar ook van hieruit bel ik Anne elke dag. Ik heb enorm veel respect voor haar. Zelfs Levavasseur kan die plaats nooit innemen.’
Naast haar vaders jaarbudget is er ook de persoonlijke kostprijs. De verbetenheid waarmee ze zich naar haar ultieme doel - de Olympische Spelen van 2024 - vecht, dwingt respect af. Vorig jaar was ze twintig verlengde weekends weg van huis, vaak alleen met haar vader, terwijl moeder en haar kleine broer Dauwe thuisbleven. ‘Ons gezin draait rond het schermen. Weinig gesprekken gaan er niet over. Mijn beste vriendin heb ik al twee maanden niet gezien. Maar ze steunt me. Ze weet dat ik mijn droom najaag.’
Aube heeft een lief. ‘Gelukkig schermt ook hij. We trainen samen. En we zijn allebei van mening dat het schermen voor alles gaat, ook voor onze relatie. Trainen en jezelf zien vooruitgaan: dat is niets minder dan een drug. Als ik een mooie prestatie neerzet, weet ik: hiervoor geef ik alles op. Mensen begrijpen dat soms niet. Hoe gelukkig je dan bent.’
Na de week Parijs volgde een wereldbekertoernooi in Dijon bij de junioren. In de poules won een ijzersterke Vandingenen vijf van haar zes wedstrijden, waarna ze op een fysiek te krachtige twintigjarige botste. Op het EK in Sotsji, Rusland, begin maart, ging ze er in de tweede ronde uit. Ze kwam wat ziekjes op de piste en verloor tegen de latere bronzen medaille. Op
7 april volgt de echt grote afspraak: het WK in Verona, waar de volledige wereldtop present is.