Maak kennis met de koninklijke geuren van de Amouage parfumerie in Oman

Met precisie loodst Renaud Salmon (37) zijn nachtblauwe Nissan Patrol langs een steil pad omhoog, waarna een fenomenaal uitzicht verschijnt. Birkat Al Mouz is een typisch Omaanse oase vol bananenbomen, palmen, huizen van klei, ruïnes en zand. Het levert intense kleuren op, van groen tot goud. ‘Als ik deze plek zie, denk ik aan hoe de grote romantici in de 18de eeuw naar de natuur als de beste designer keken’, debiteert hij. ‘Ik hou van de creatieve kracht die erin schuilt.’

Plekken zoals deze vormen de inspiratie voor ‘Oud Ulya’, een parfum dat in 2022 op de markt komt en veel aroma’s van hout en rook bevat. ‘Hier wonen een paar honderd mensen. Ze verbranden voortdurend palmbladeren en gebruiken de overblijvende as wellicht als meststof. Zodra je het dorp betreedt, ruik je die brandgeur.’ ‘Oud Ulya’ is een ‘attar’: een 100 procent pure essentiële olie waaraan geen alcohol werd toegevoegd en waarvan je een minuscuul druppeltje aanbrengt op je pols of achter de oren. Prijskaartje: 530 euro voor 12 milliliter. Eerder maakte Salmon al zogenaamde ‘extracts’, met een zeer hoge concentratie van essentiële olie tot 56 procent. Alleen een ‘attar’ is dus nóg puurder.

Terwijl beneden in de oase de gebeden weerklinken, rijden we verder door Jabal Akhdar – de groene bergen, betekent dat. Vanuit de fabriek van Amouage in Muscat zijn we halverwege een rit van tweeënhalf uur naar het boetiekhotel Alila, een van de plekken waar Salmon geregeld inspiratie komt opdoen.

Hoewel hij pas 37 is, is hij een van de creatieve hoogvliegers in de wereldwijde parfumindustrie. Sinds twee jaar staat hij aan het hoofd van het bekendste merk van Oman. Vorig jaar bedacht hij het concept rond de ‘Renaissance’-collectie, dit jaar kwamen de parfums ‘Boundless’ en ‘Material’ op de markt. Twee successen. Tijdens de pandemie bleef de verkoop van Amouage stabiel: een zeldzaamheid in de branche. En dit jaar kon Salmon de verkoopcijfers met 50 procent doen toenemen.

De Patrol is zijn eerste auto, zo blijkt. ‘In Genève en New York had ik er geen nodig’, lacht hij. In het opbergvak van zijn portier zit een boek met tientallen 4x4-trajecten. De vader van twee is een buitenmens en kampeert graag. ‘Dat mag hier zowat overal.’

Koning Filip

Toen de vorige sultan Qaboos bin Said al-Said begin 2020 overleed, kwam koning Filip bij Amouage op bezoek. ‘Dat ik hier moest komen wonen om onze koning te ontmoeten!’, lacht Salmon. ‘Maar hij vond het plezant, en ik was trots. Nu gebruikt hij onze creaties.’

Het verhaal illustreert de oorsprong van Amouage. Het huis werd in 1983 opgericht door buitenlandminister Sayyid Hamad bin Hamoud al-Busaidi, op vraag van de sultan. Die wilde voor zijn gasten een geschenk creëren dat het land zo goed mogelijk weerspiegelde – een stukje Oman meegeven, zeg maar.

Het Midden-Oosten heeft een grote traditie met parfumerie. De sultan gaf een team de opdracht om Omans drie meest typische geuringrediënten te selecteren. ‘Het belangrijkste was olibanum, beter bekend als ‘frankincense’: een welriekend hars van de wierookboom Boswellia, die groeit in het zuiden van Oman’, vertelt Salmon. Een tweede kerningrediënt werd de rotsroos. Die gebruikte niemand, hoewel ze een sprankelend, mineralig geurprofiel heeft. Als derde werd ambergrijs gekozen, de poëtische benaming voor walvisbraaksel.

‘Dat werd elders al wel gebruikt, maar niet in die mate’, zegt Salmon. ‘Het lijkt op rotsblokken, drijft op zee en spoelt aan op de kusten. Ambergrijs is het krachtigste fixatief ter wereld: als je er andere geuren mee vermengt, blijven ze zeer lang actief, als een wolk rond de drager. De geur is zeer animaal en doet denken aan natte hond. Maar in de parfumerie moet je afstand nemen van de notie ‘stinken’. Iets wat niet lekker ruikt, kan in combinatie met andere ingrediënten wel degelijk bijdragen tot een mooie geur. Een ander voorbeeld is de zwam oud, die ruikt naar uitwerpselen. Ooit werd er een DHL-pakje met samples voor mij onderschept wegens die geur. Maar oud is essentieel in de parfumwereld.’

Instanthit

Wierook, rotsroos en ambergrijs definiëren het lokale hart van Amouage. Met die kerngeuren klopte de entourage van de sultan aan bij de beroemde Franse parfumeur Guy Robert, die voor de grote huizen in Europa werkte. Hij was onder de indruk. Hoewel hij eender welk ander ingrediënt in om het even welke concentratie mocht gebruiken, bouwde Robert rond de drie geselecteerde ingrediënten een nieuw parfum.

‘Gold’, het eerste, zeer herkenbare parfum van Amouage, werd een instanthit bij de gasten van de sultan. ‘Het duurste parfum ter wereld’, kopte The New York Times toen Amouage het vijf jaar later voor meer dan 1000 dollar per 100 ml-flacon mondjesmaat begon te commercialiseren in New York, Londen en de Golfstaten. ‘Gold’ is tot vandaag te koop, samen met zo’n zestig andere parfums die inmiddels werden ontwikkeld.

Maar vijf jaar geleden waren ze de weg een beetje kwijt, daar in Muscat. In het streven naar internationale groei was creatief directeur Christopher Chong de Omaanse oorsprong van het luxemerk wat gaan verdoezelen. ‘Misschien zat hij op het einde van zijn creatieve golf’, zegt Salmon diplomatisch terwijl hij zijn Patrol hoger de bergen in stuurt.

Dat de Omani begin 2019 naar hem belden om een en ander recht te trekken, was geen toeval. Voor Dolce & Gabbana had hij eerder het parfum ‘Dolce’ bedacht, voor Marc Jacobs de succesgeur ‘Perfect’ en voor Alexander McQueen het high-endparfum ‘McQueen’. Toch liet niets vermoeden dat hij op zijn 37ste al op drie continenten zou hebben gewoond.

Hij groeide op in het dorp Hony, aan de Ourthe, in een eenvoudig, traditioneel gezin, met de eigen tuin als hoogste goed. Hij studeerde economie in het nabijgelegen Luik, maar was altijd al gefascineerd door mode en parfumerie. ‘De jobs in het verlengde van mijn studies spraken me niet echt aan. Nog tijdens mijn studies kon ik stage lopen bij lederwarenfabrikant Delvaux. Zodra ik afgestudeerd was, trok ik naar LVMH voor een stage bij Louis Vuitton.’

Later kon hij voor Procter & Gamble naar Genève, het mekka van de parfumerie. ‘Zij hadden licenties voor de parfummerken van Dolce & Gabbana en Alexander McQueen overgenomen en zochten mensen die passie en een commercieel profiel combineerden. Modemerken doen vaak een beroep op specialisten om geuren te creëren. Met ontwerpers discussiëren over welke geuren en verpakkingen hun creaties tot leven kunnen brengen, en vervolgens aankloppen bij de ‘neuzen’ en designers: dat vond ik een fijne combinatie.’

Na bijna tien jaar Genève verkaste hij naar New York, waar hij dezelfde taak opnam voor Marc Jacobs. ‘Maar in mijn achterhoofd sluimerde de droom om in een echt parfumhuis creaties van a tot z te ontwikkelen, te produceren en te verkopen’, zegt hij.

Feministe

Met het telefoontje uit Oman kwam die droom naderbij. ‘Zij incorporeren alles waar de top van de parfumerie voor staat. Ik had al vaak in het Midden-Oosten gereisd, waar parfums zeer belangrijk zijn. In Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten was ik geweest, in Oman nog nooit. En het blingblingcliché spookte door mijn hoofd. Maar toen ik een week naar hier kwam, werd ik compleet verliefd op het land en zijn inwoners. De hele attitude bleek bijna het tegenovergestelde. Van pronkzucht merkte ik weinig, van gastvrijheid des te meer. En de natuur is indrukwekkend: kust, bergen, woestijn, en in het zuiden, nabij Jemen: weelderig groen.’

Het Zwitserland van het Midden-Oosten noemen de Omani hun land graag. Het land stelt zich doorgaans neutraal en diplomatisch op tegenover zijn buren en het Westen. En er is relatief veel vrijheid. ‘Maar aanvankelijk aarzelde mijn vrouw om naar hier te verhuizen’, vertelt Salmon. ‘Zij is Pakistaans-Congolese en kwam op haar vijfde naar België. Ze heeft een uitgesproken karakter en is nogal feministisch van aard. Maar toen ik haar overtuigde om eens op bezoek te komen, was ook zij verrast, en gaf het een kans. Dus verhuisden we op 1 november 2019 van Manhattan naar Muscat.’

‘Amouage zocht een expert die ook een klik kon maken met het land’, legt Salmon uit. ‘Iemand die hier echt wilde leven, ook.’ Hij werd gekatapulteerd in een cultuur die hij niet kende. En met een grote taak: de zogenaamde ‘legacy’ van een van de meest gerespecteerde luxemerken van het Midden-Oosten opnieuw belichten. ‘Die verantwoordelijkheid neem ik zeer serieus. Amouage maakt deel uit van de nationale identiteit. Het is bijna de vlag van Oman.’

Geheim ingrediënt

Nu moest hij dus aan het creëren slaan. ‘Wat Amouage speciaal maakt, zijn de genereuze parfums, rijk en potent, maar niet in your face’, zegt hij. ‘Niet té sterk, dus. Wel verfijnd, maar ook niet minimalistisch of te intellectueel.’ Tijd werd zijn geheime ingrediënt. ‘De mentaliteit in Oman is een beetje zoals la dolce vita in Italië: enjoy. Geen stress. Amouage bevat veel natuurlijke ingrediënten. Het is levend materiaal, en als je geduldig bent, ontwikkelen ze beter hun aroma’s. Door research en discussies met parfumeurs en oudere mensen uit de business besloot ik mijn parfums weer te laten rijpen. Vijftig jaar geleden was dat courant, nu gebeurt het nog amper.’

Die rijping gebeurt in twee stappen. ‘Nadat de individuele ingrediënten zijn gedistilleerd, vermengen we de essentiële oliën tot het pure parfum’, legt hij uit. ‘Dat concentraat laat ik tot twee maanden matureren, waardoor de blend beter harmonieert: het parfum wordt ronder en zachter. Vervolgens filteren we het parfum en voegen we alcohol toe, opdat de moleculen kunnen verdampen. Dan volgt de maceratie: we laten het parfum nog eens vier weken tot vier maanden rusten. We roeren er alleen een keer per week zacht in. Maceratie maakt dat een geur langer aanhoudt en zich beter verspreidt.’

Ook opmerkelijk: Salmon zet niet langer genderlabels op zijn parfums. ‘De perceptie van geuren wordt sterk bepaald door de context en de cultuur’, klinkt het. ‘Hier in Oman dragen mannen rozen, in India jasmijn. Ikzelf draag vaak ‘Amouage Epic Woman’, dat Cécile Zarokian tien jaar geleden creëerde. Als je op iets een mannelijk label kleeft, gaan mensen de ‘mannelijke’ noten meer en de bloemen minder ruiken. Maar dat is cultureel bepaald. Er is geen enkele reden om te zeggen dat een rozengeur vrouwelijk is. Historisch gezien waren parfums niet gendergebonden. Ze zijn dat geworden om marketingredenen.’

Snuffeltocht

Het op een klif gebouwde hotel Alila is een knap staaltje architectuur, dat versmelt met het landschap. Salmon wordt er met open armen ontvangen. ‘Ik kom hier vaak om me te isoleren, na te denken, inspiratie op te doen en te creëren’, zegt hij. ‘Het hotel voelt als een bubbel die buiten tijd en plaats staat, hier op de top van een berg.’

‘Zullen we gaan wandelen?’, vraagt hij. Vrijwel meteen heeft hij wilde lavendel te pakken. ‘Die ruikt hier zeer vreemd’, klinkt het. ‘Zeer fruitig, zeer anders dan Franse. Maar de kwaliteit is ongezien.’ Verderop staat de rotsroos in al haar glorie. ‘Die groeit hier in het wild, maar we nemen de onze af in drie dorpen, hier in Jabal Akhdar, waar ze de rotsroos kweken in terrassen op de steile bergflanken.’ Onze snuffeltocht brengt ons ook bij wilde munt en de witte mimosaboom, die wat naar peer en melk ruikt, met kruidige toetsen.

Aan de infinitypool, die kilometers over de bergen uitkijkt – bij ondergaande zon is het uitzicht nóg magischer – heeft Salmon een parfum uit de ‘Renaissance’-collectie bedacht. ‘Ik had een volle dag rozen onderzocht, en net als nu ging de zon onder en was het windstil, bij een lekker koele 20 °C. Het licht gaf een warme gloed, de rotsen werden vuurrood. Om dat te vertalen in een parfum ging ik praten met de Française Domitille Michalon-Bertier. Zij creëerde ‘Crimson Rocks’, met eik van oude cognacvaten, kaneel, en honing – die wordt hier vlakbij gewonnen en bij het ontbijt gegeven.’

Dergelijke heldere momenten van inspiratie zijn hem eigen. Dan schrijft hij een briefing en laat er artiesten op los. ‘Ik ben creatief directeur. Ik observeer en geef richting aan de creativiteit van anderen. De ‘neuzen’ krijgen geen restricties inzake prijs of hoeveelheden van de ingrediënten, en ze weten dat hun creatie correct rijpt. Daarom werken ze graag met Amouage.’

Plantengeluid

De Belgische connectie gaat verder dan Renaud Salmon. ‘Enclave’, geïnspireerd op de fjorden in Noord-Oman, werd gecreëerd door de Belgische ‘neus’ Julien Rasquinet, die eerder al succesparfums maakte voor Frédéric Malle, Creed en Ladurée, om maar een paar namen te noemen.

Ook voor het artwork klopte Salmon in zijn thuisland aan: ‘Louise Mertens uit Antwerpen speelt met inkt, verf en poeders, en vermengt fysieke en digitale kunst tot visuele pareltjes. Voor ‘Boundless’ en ‘Material’ wilden we hout tonen, maar op een verheven manier. Designstudio Corkinho uit Antwerpen maakte wonderlijke objecten met kurk dat op marmer lijkt.’

Om de parfums te vertalen in muziek ten slotte – voor in de boetieks, op websites, tijdens events en in filmpjes – deed hij een beroep op de Brusselse producer Copal. ‘Die verbond sensoren met parfumingrediënten en capteerde hun natuurlijke vibraties, die hij vervolgens omzette in muzieknoten. Zo leveren de specifieke vibraties van een kaneelstokje een droge klank op. Honing klinkt dan weer zachter. Het kan esoterisch lijken, en sommige mensen gaan er niet zo ver in mee. Dat is prima. Maar wie wil, kan naar de diepere betekenis en creativiteit graven.’

Waarna Salmon vertelt dat hij van ultralopen houdt en al eens 168 kilometer liep. ‘Het brengt me in een mood die ik anders nooit kan bereiken, fysiek en mentaal. Dat ik tegelijk van luxe hou en graag naar de modeweken ga, verwart mensen weleens. Maar ultralopen levert een zeer diepe connectie met de natuur op. En de luxewereld is steeds meer verbonden met de natuur. Ze wordt steeds minder artificieel.’

Plots miljonair

De nieuwe sultan Haitham bin Tariq Al Said deelt de parfums nog steeds uit. Onder anderen Vladimir Poetin, Nicolas Sarkozy en Carla Bruni gebruiken Amouage. Maar zolang je niet op audiëntie mag, zul je je flacon zelf moeten betalen.

Amouage kost zowat het dubbele van een regulier parfum uit Parijs. Reken 300 euro. De kwaliteit van de ingrediënten; hun concentratie van minstens 25 procent aan essentiële oliën; de tijd die de rijping vergt, en de fles in kristal spelen daarin mee. ‘Om een idee te geven: de beste wierookolie kost 500 euro per kilogram, essentiële olie van de rotsroos 20.000 euro, irisolie 40.000 tot 50.000 euro’, zegt Salmon.

Ambergrijs is een speciaal geval. Het is schaars en kan 100.000 euro per kilogram kosten. Hij laat een krantenstuk zien over een Omaanse visser die miljonair werd toen hij 80 kilogram vond. ‘Dat is uitzonderlijk, meestal gaat het over een kilootje, of 500 gram’, lacht hij. ‘Maar ik vind dat wel mooi: iemand met niet zo’n gemakkelijk leven die plots een schat vindt en van de ene dag op de andere rijk wordt, zij het dan met walviskots.’