Julius Roberts is chef, boer en Instagramfenomeen, en vanaf 26 september is hij ook auteur van een bestseller, zoveel staat nu al vast. Een gesprek met de nieuwe Jamie Oliver.
Velen dromen ervan, de jonge chef Julius Roberts deed het ook: de ratrace in de stad ontvluchten, voor een puurder leven op het platteland. Dat de verwachtingen voor zijn eerste kookboek torenhoog zijn, is een understatement. Nog voor hij een letter had geschreven, vochten uitgeverijen al om de rechten binnen te halen. ‘Heel mijn omgeving dacht dat ik gek was geworden.’
Het is eind 2015: Julius Roberts staat ‘s ochtends vroeg in de daglichtloze keuken van het Londense restaurant Noble Rot, klaar om te beginnen aan een nieuwe keukenshift van veertien uur. Hij wacht de leveranciers op, die de dagverse producten komen leveren waar het restaurant naam mee maakt: dagverse vis uit Cornwall, zeldzame paddenstoelen en kruiden, biogroenten recht van het veld.
Roberts kijkt gefascineerd naar de kratten vol fantastische producten, ruikt aan de sappige tomaten, en voelt een steekje van jaloezie wanneer hij de landbouwers weer ziet vertrekken, ‘into the great wide open’. Ze hadden een twinkeling in hun ogen en een gezonde blos op hun wangen, zo herinnert hij het zich vandaag. Terwijl zijn winterhuid de kleur van perkament had, want hij slijt lange dagen binnen in een keuken zonder ramen, met stress en koffie als enige brandstof.
Hij weet niet meer precies welke dag het was, maar het was toen en daar dat Julius Roberts besliste om zijn leven om te gooien: zijn horecadroom op te bergen, de stad uit te trekken en zijn eigen voedsel te gaan verbouwen. Enkele weken later, in januari 2016, woonde hij in een oude cottage in Suffolk, in het oosten van Engeland, met zijn hond en vier mangalicabiggen.
Het relaas van zijn stadsvlucht pende Roberts neer in ‘The Farm Table’, zijn eerste boek. Het leest als een prachtig sprookje, met een moderne prins en vier biggetjes in de hoofdrol. Eigenlijk is het vooral een kookboek met honderd eenvoudige, pure gerechten met lokale seizoensproducten, farm-to-fork. Maar ook: een ode aan de boerenstiel, aan een simpel, puur leven op het ritme van de natuur, door Roberts beschreven in de rijke, poëtische taal die hij ook op zijn sociale media hanteert. In de kern is ‘The Farm Table’ een ontroerend mooi geschreven coming-of-ageverhaal, van een soort hedendaagse Henry David Thoreau die de ratrace ontvlucht en zijn eigen Walden creëert. Maar dan mét wifi en een Instagramaccount met bijna 450.000 volgers.
Fragment uit ‘The Farm Table’
‘De eerste maand zat ik vastgeplakt aan die varkentjes – en als het niet zo koud was geweest, zou ik ook bij ze geslapen hebben. Het waren net tieners, bruisend van karakter en individualiteit. Vaak trof ik ze in de ochtend in een diepe slaap en werden ze met een geschrokken knor wakker als ik een emmer appels in hun hok gooide. Ze speelden met Loki en renden rondjes achter hem aan langs de afrastering. Ze hunkerden naar liefde en een aai en smeekten om gekriebeld te worden. Ze lagen uren naast me met gesloten ogen, hun lange zwarte wimpers trillend van geluk.’
We ontmoeten Julius Roberts in Londen, de stad waar hij opgroeide tot hij op zijn achttiende naar Brighton trok om beeldhouwkunst te gaan studeren. Hij speelt voor de gelegenheid even opnieuw chef, en heeft een menu bij elkaar gekookt voor een klein gezelschap vips die zijn boek in avant-première mogen ontdekken. Er zijn journalisten uit heel Europa, sales-reps van grote supermarkten, marketeers van boekenketens.
Julius Roberts kookt op het Britse Channel 5.
Roberts heeft tegenwoordig ook een gezonde blos op zijn wangen en een twinkeling in zijn ogen. Zijn opdracht: het publiek charmeren en zijn verhaal en recepten delen, zoals hij dat al jaren lekker nonchalant op Instagram doet. Vooral in de coronajaren bleken ze een hit, de filmpjes waarmee hij het dagelijkse leven op de boerderij documenteert. Kijk en probeer niet weg te smelten: Julius die een papfles geeft aan babygeitjes, Julius die rijpe vijgen plukt, Julius die een zwerm bijen redt uit een schoorsteen. Het is pure feelgood farmporn, een shotje bucolisch geluk in een wereld van gefilterde selfies. Roberts’ Instagramaccount lijkt soms op een soort digitale zorgboerderij voor millennials.
Niet elke bioboer krijgt de aandacht die Roberts te beurt valt. De Britse zender Channel 5 maakte vorig jaar een docureeks over zijn eerste zomer op zijn nieuwe boerderij. Glamourbladen als GQ en Tatler zetten hem op hun cover, het luxeoutdoormerk Barbour voerde hem op als ambassadeur/model. In het VK werd hij in de boekjes opgevoerd toen hij een tijdlang een glamourkoppel vormde met Anaïs Gallagher, de dochter van Oasis-frontman Noel Gallagher. Vanaf volgende week moet ook de rest van de wereld zwijmelend aan zijn voeten vallen. Roberts is het schattige, kwetsbare, schaapjes knuffelende idool waar de wereld naar snakt anno 2023.
Dat de verwachtingen over Roberts’ debuut torenhoog zijn, is een understatement. Nog voor hij een letter had geschreven, was er al een biedoorlog losgebarsten tussen uitgeverijen om de rechten op zijn debuut én de volgende werken binnen te halen. De Britse uitgeverij Ebury Press – deel van Penguin Books – haalde hem als hun nieuwe goudhaantje binnen, waardoor hij nu tot dezelfde stal behoort als culinaire megamerken als Jamie Oliver, Yotam Ottolenghi en Nigella Lawson. De vertaalrechten zijn al verkocht aan de Verenigde Staten, Duitsland, Frankrijk en de Lage Landen. Maar wanneer we hem vragen naar zijn nakende sterrenstatus moet hij lachen.
‘Gisteren had ik een aanhangwagen geleend van mijn buurman om enkele schapen te vervoeren, en toen ik die daarna aan het schoonschrobben was, heb ik daar echt intens van genoten. Geloof me, er is niks wat je zo stevig met je voeten op de grond houdt als een dagje schapenstront opkuisen. (lacht) Door alle drukte rond het boek ben ik mijn simpele, alledaagse leven op de boerderij nog harder gaan waarderen.’
Het is een bijzonder contrast: het eenvoudige plattelandsleven dat jij belichaamt en de hype die rond jou wordt gecreëerd als ‘de nieuwe Jamie Oliver’. Hoe zal je leven straks veranderen?
Julius Roberts: ‘Het voelt een beetje als stilte voor de storm nu, er wordt steeds meer van me gevraagd. Dit boek is een scharnierpunt in mijn leven, maar tegelijkertijd blijft er veel hetzelfde: het boerenleven, dat is waar ik van hou en dat blijft de essentie. Het is geen doel op zich om bekend te worden, ik geef alleen interviews omdat ik hoop dat zoveel mogelijk mensen mijn boek en mijn verhaal zullen ontdekken. Er schuilt een missie in alles wat ik doe, en ik hoop vooral dat ik het publiek kan inspireren om op een meer bedachtzame manier om te springen met onze grond, onze dieren en onze voeding.’
‘Maar verder blijf ik gewoon ploeteren op mijn veld. Ik woon in de middle of nowhere, met alleen maar boeren als verre buren. Hen kan het echt niks schelen of ik met mijn hoofd op tv kom of niet.’
Je werd ontdekt dankzij je Instagramaccount dat op korte tijd erg populair werd. Wanneer besliste je om je leven via dat kanaal te delen?
‘Ik had nog nooit sociale media gebruikt, het zei me niks tot ik aan mijn avontuur op de boerderij begon. Ik had mijn job en al mijn vrienden in Londen achtergelaten, en plots zat ik daar in mijn eentje met mijn varkens en mijn hond. Het was een manier om voor mezelf te documenteren wat ik allemaal ontdekte en beleefde, en de transitie die ik doormaakte. En misschien wilde ik ook wat mensen geruststellen, want heel mijn omgeving dacht dat ik gek was geworden. (lacht)
‘Voor het eerst had ik het gevoel dat ik een waardevol verhaal had om te delen met de wereld. Ik leerde elke dag iets bij, en blijkbaar is dat toch iets heel menselijks: dat je die intensiteit en verwondering met anderen wil delen.’
‘Maar een boek maken, dat was toch nog iets heel anders. Ik heb nog nooit zo hard aan iets gewerkt. Ik had het mezelf moeilijk gemaakt, want ik wilde een boek dat de seizoenen volgt, dus ik had een heel jaar lang erg strakke deadlines. Het is spannend, want een boek is the real deal, niet zo vluchtig als sociale media. Ik zie dit als een basis, ik hoop dat er nog veel boeken volgen. Met recepten, maar vooral met meer storytelling over het dagelijkse leven op de boerderij.’
Fragment uit ‘The Farm Table’
‘Door een wirwar van takken ontwaar ik mijn schapen die op de velden grazen; hun zwarte wollen jassen als vegen houtskool boven kort groen gras. Er ligt een drukke dag voor me, met een kreupele geit die geholpen moet worden, hooiruiven om te vullen, een konijn dat een ravage heeft aangericht in mijn folietunnel, en zaden die ik voor komend jaar moet bestellen.’
Je wordt aangekondigd als een chef / boer / Instagramfenomeen. Wat vind je zelf je grootste talent?
‘Waar ik echt goed in ben, is fouten maken. Dat meen ik echt. Als je bang bent om te falen, dan onderneem je nooit iets nieuws. Voor mij zit er goud in elke fout. En ik denk dat het publiek dat ook verfrissend vindt. Ik kom niet met een opgestoken vingertje zeggen hoe het allemaal moet, en wat je wel of niet mag eten. Ik denk dat je veel meer opsteekt van iemand die openlijk zijn fouten deelt.’
‘Toen ik in 2016 vier biggen kocht, moest ik nog alles uitzoeken. Misschien dat sommige mensen dat onverantwoord vinden, maar ik wilde vooral aan dit avontuur beginnen met grote nieuwsgierigheid en een honger om te leren. En als je ooit achter een varken bent aangehold, leer je dus de wijze les dat je een steviger omheining moet bouwen.’ (lacht)
Je komt niet uit een boerenfamilie, je hebt geen formele chefopleiding gevolgd. Maakt dat je ook kwetsbaar voor kritiek, van ervaren chefs en geroutineerde boeren?
‘Ja, het impostersyndroom is me niet onbekend. Maar dat maakt mijn boek vooral heel toegankelijk en niet intimiderend voor een groot publiek. Ik gebruik geen ingewikkelde technieken in mijn recepten, maar heb wel verstand van smaken en combinaties en al mijn gerechten komen voort uit het diepe respect voor wat de natuur ons elke dag schenkt. Ik wil lezers vooral inspiratie geven om te koken, geen vaste regels om te volgen.’
‘En voorts sta ik open voor alle kritiek. Dat is de echte boerenmentaliteit: je kunt nooit zelfgenoegzaam worden, want zodra je denkt te weten hoe het moet, geeft de natuur je een nieuwe uitdaging. Boeren moeten ook op elkaar kunnen rekenen voor hulp en advies. In je eentje red je het niet, zeker niet nu de rest van de wereld wat vijandig staat tegenover ons beroep.’
Klopt. Het is prachtig om jouw idyllische boerensprookje te lezen, maar in de realiteit zien veel landbouwers hun toekomst allesbehalve rooskleurig in. Hier wordt het nieuws al maandenlang gedomineerd door stikstofakkoorden en uitkoopregelingen.
‘Absoluut, en ik snap ook dat ik daar op word aangesproken. De landbouw wordt bedreigd, en het is goed dat daarover gedebatteerd wordt, want er zijn ook grote veranderingen nodig. Maar ik betreur vooral dat er weinig empathie is voor de boeren. Ze staan aan alle kanten onder druk: de supermarkten die prijzen drukken, de overheid die steeds strengere regels oplegt, de consumenten die steeds hogere eisen hebben.’
‘Decennialang hebben we alles gedaan om de voedselproductie tot het uiterste te pushen: doe maar met je gronden wat je wil, spuit maar eender welke chemische troep op je veld. Maar vandaag staan we voor andere uitdagingen: de huidige manier van exploitatieve landbouw is niet duurzaam en het roer moet dringend om, dat beseft iedereen intussen wel. Voor die goedkope melk in de supermarkt betalen we uiteindelijk allemaal een torenhoge prijs.’
‘We moeten naar een toekomst waar we voeding produceren in harmonie met de natuur. Het is zo prachtig om te zien hoe de natuur floreert op mijn stukje grond. En nee, ik produceer niet zoveel voeding als mijn buur met een gigantisch melkveebedrijf, maar ik breng ook geen schade toe aan de natuur zoals hij.’
‘Als ik een geromantiseerd beeld schets van het boerderijleven, dan is dat vooral omdat ik mensen bewust wil maken van waar onze voeding vandaan komt. Als ik uitgebreid de levens van mijn schapen en varkens en kippen deel, dan hoop ik dat mensen de volgende keer in de supermarkt even nadenken voor ze een plastic bakje vlees in hun karretje gooien. Uiteindelijk ligt de macht bij de consumenten. Minder maar beter, zo simpel is het.’
Je gaf je horecajob op omdat je te veel uren moest werken voor een hongerloon. Maar je boerenbestaan kan toch niet veel lucratiever zijn?
‘Nee, daar moeten we heel realistisch in zijn. Niemand kan leven van een kleine bioboerderij als de mijne, de winstmarges zijn piepklein. Alle kleinschalige bioboeren die ik ken, hebben nog een ander beroep: ze geven les of zijn boomchirurg. Een boerderij runnen op deze manier moet je puur uit passie doen.’
‘Ik heb heel veel geluk: de boerderij is mijn verhaal geworden, en dat verhaal brengt nu geld op waarmee ik de boerderij draaiende kan houden. Of het nu via boeken of tv of andere kanalen is, dat zullen we nog zien. Maar het werk op de boerderij blijft voor mij het belangrijkste, al de rest komt daaruit voort.’
Is er iets wat je mist aan je leven in Londen?
‘Ik zal altijd spijt hebben dat ik mijn job in het restaurant zo snel heb opgegeven, want ik mis de kameraadschap en de lol en het wilde leven. En ik had nog veel meer willen leren, de keuken is de beste leerschool die er is. Maar het was voor mij niet de beste plek. In een ander restaurant had ik misschien als newbie wat tijd gekregen om te groeien, maar bij Noble Rot werd ik meteen in het diepe gegooid en kreeg ik vanaf het begin heel veel verantwoordelijkheid. Het is de hardste stiel die er is, en het was gewoon niet voor mij. Ik werkte tachtig uur per week, mijn lichaam deed pijn, in mijn zeldzame vrije momenten wilde ik alleen nog slapen. Ik wist dat ik voor mezelf een mooier leven kon creëren.’
Vandaag ben je een boer, een chef, een schrijver. Maar op je achttiende wilde je beeldhouwer worden. Hoezo?
‘Ik wist alleen dat ik iets kunstzinnigs wilde doen. Ik was goed met mijn handen, was altijd wel iets in elkaar aan het knutselen en maakte van jongs af aan al sculpturen. Vakken als wiskunde waren een ramp voor mij, het was duidelijk dat mijn toekomst in een creatieve richting lag.’
‘Ik had ook echt de ambitie om kunstenaar te worden. Ik zou ontdekt worden door een galerie, en leven van mijn kunst. Dat was de droom. Ik heb na mijn afstuderen een paar tentoonstellingen gehad in Londen, maar ik moest al snel de harde realiteit onder ogen zien: hoe zal ik hier in godsnaam mijn kost mee verdienen? Koken voelde als een heel natuurlijk plan b: dat deed ik al mijn hele leven.’
Fragment uit ‘The Farm Table’
‘We verkochten de kleine boerderij en kochten een vervallen krot op een verwilderd perceel in het westen van Engeland, vlak bij de kust. Ik verhuisde er eind mei naartoe, mijn favoriete tijd van het jaar, met bijna lichtgevend groene velden en golvende bloesemwolken. Massa’s sprinkhanen sprongen voor me uit terwijl ik door de wildebloemenweides wandelde waar een voortdurend gezoem van bestuivers klonk. Ik verbleef er een maand, kamperend met een paar babygeitjes die flesvoeding nodig hadden. Ik verkende het land en knutselde snel een elektrische afrastering in elkaar en zorgde voor waterbakken zodat de rest van de kudde over kon komen.’
Intussen verhuisde je naar een grotere boerderij, in Dorset, in het zuidwesten van Engeland. Welke plannen heb je nog na het verschijnen van je debuut?
‘Ik wil meer boeken schrijven, maar in een trager tempo. En ik heb ideeën voor een nieuw tv-programma: wat minder ‘tv-achtig’ dan het vorige, met wat meer natuurimpressies en sfeer en romantiek.’
‘Ik droom er ook van om bij de boerderij een plek te creëren waar mensen kunnen komen logeren, zodat ik gasten echt kan onderdompelen in de volledige ervaring van het plattelandsleven: een diner ‘s avonds met lokale producten, slapen in de schuur, ‘s ochtends zelf je eitjes gaan rapen voor het ontbijt… Telefoons verboden en handen in de modder: dat is wat heel veel mensen nodig hebben, denk ik.’
‘Ik besef heel goed dat het een privilege is, het leven dat ik vandaag kan leiden. Niet iedereen heeft de kans om zomaar te ‘ontsnappen’. Dus zoek ik manieren om dit te delen, om schoolkinderen hier te verwelkomen, om samen bomen te planten, bij een imker op bezoek te gaan. Aan ideeën geen gebrek.’
Maar zien we binnenkort je hoofd op een doos diepvriespizza of een pannenset?
(lacht) ‘Ik beloof je dat ik heel voorzichtig zal zijn met dat soort aanbiedingen. Het zal een heel goed en verantwoord en duurzaam product moeten zijn voor ik mijn naam eraan zou lenen.’
‘Ik ben bezig met een parfum, in samenwerking met Ffern, een geweldig merk dat honderd procent natuurlijke geuren maakt, in gelimiteerde edities per seizoen, geïnspireerd op het Britse countryside. Er worden geen chemicaliën gebruikt, geen plastic. Het sluit helemaal aan bij mijn visie en waarden. Het werkt met een wachtlijst, zodat er nooit overproductie is, en je krijgt een seizoensgeur die recht uit de natuur is gebrouwen. Dat zijn mooie projecten om aan te werken. Maar diepvriespizza, nee, dank je.’
‘The Farm Table’
| Verschijningsdatum | 26 september in Nederlandse vertaling bij Fontaine Uitgevers
| Drie gerechten uit Julius Roberts’ boek vind je vanaf 26 september op sabato.be
