Vintage Italië door de lens van Stefan Giftthaler

Het zijn beelden die uit een andere, lang vervlogen tijd lijken te komen. Alsof Stefan Giftthaler in een tijdmachine is gestapt en gekatapulteerd werd naar de periode waarin sepia, bruin en oranje de hoofdtonen waren. Er geen gsm’s bestonden en hotelgasten niet konden klagen omdat er geen wifi was. En zeggen dat het allemaal toevallig begon.

‘Ik was aan de kust bij Rimini toen ik een hotel passeerde waar de tijd was blijven stilstaan’, vertelt hij via Zoom vanuit zijn woonplaats Milaan. ‘Daar heb ik een fantastische kamer gefotografeerd: de foto met het bedrukte blauwe behangpapier en de rode telefoon. Alles was er perfect bewaard en dat fascineerde me. Vanaf dan begon ik op het internet naar andere, gelijkaardige hotels in de buurt te zoeken. Langs de kust is daar een strip van kleine badplaatsen versmolten via een weg. Na de Tweede Wereldoorlog is het massatoerisme er opgekomen. Veel hotels dateren uit de sixties en seventies. Sommige vind je gewoon als je er passeert, voor andere was er meer research nodig. Vele hebben niet eens een website.’

Neon

Elk jaar trekt hij er voor enkele dagen heen, gewapend met zijn camera. ‘Dat voelt als teruggaan naar mijn jeugd. Met mijn ouders ging ik er wel eens op vakantie. Die badplaatsen zijn vastgeroest in de tijd, de gelateria’s en pizzeria’s hebben nog neonlicht alsof je zo de jaren 1980 binnenstapt. Ze spelen er nog steeds de italodisco uit de eighties.’

Om het gevoel van die vergane wereld te beklemtonen, gebruikte hij analoge film. ‘Het is een wereld die aan het verdwijnen is, dat gevoel wil ik meegeven. De mensen die er op vakantie komen, doen dat al decennialang. Het zijn Italianen, en ook veel Duitsers en Noord-Europeanen. Ze gaan elk jaar naar hetzelfde hotel, plaatsen die totaal niet meer voldoen aan onze hedendaagse verwachtingen. Logisch dat een heel aantal verdwijnt. Het zijn dikwijls familiehotels en de kinderen zien het niet zitten om de boel helemaal te vernieuwen. Hoeft ook helemaal niet, vind ik. Een hoteleigenaar vertelde me dat het meubilair vaak op maat gemaakt werd. Het zijn unieke stukken.’

Toch fotografeert hij niet om die plekken te bewaren voor het nageslacht. Hij citeert de Amerikaanse schrijfster Susan Sontag. Zij schreef ooit dat een fotograaf op het moment dat hij afdrukt, al een stukje verleden creëert. ‘Zodra je een foto neemt, verandert er iets. Dat vind ik mooi. Ik hou van de atmosfeer die daar hangt. Maar we moeten aanvaarden dat de wereld verandert.’

Opmerkelijk: op geen enkele foto zijn mensen te zien. En daar heeft hij een goede reden voor. ‘Ik wilde op de plaatsen focussen, niet op de mensen. Ik wilde dat de plekken zich reveleerden zoals ze zijn, niet zoals ze beleefd worden.’

Las Vegas

Wie zijn website bekijkt, merkt dat Giftthaler niet voor één gat te vangen is. Behalve zijn hotelreeks maakte hij ook foto’s van sculpturen en mozaïeken en is hij een begenadigd portrettist die beroemdheden zoals de Italiaanse architecten Renzo Piano en David Chipperfield en Romano Prodi, ex-premier, voor zijn lens kreeg. ‘Als ik portretten maak, ben ik afhankelijk van de vibes die de geportretteerden me geven. Dat is interessant, maar als ik dat dikwijls doe, krijg ik nood aan iets anders. Dan wil ik architectuur of interieurs shooten. Het liefst vintage plekken, die hebben al een geschiedenis.’

Net voor we het gesprek afronden, refereert Giffthaler nog aan een fotoboek van de Amerikaanse architect Robert Venturi over de eclectische architectuur van casino’s en hotels op de Las Vegas Strip. ‘Het deed me erg denken aan dit werk van mij in Italië. Nooit gedacht, maar Italië en Las Vegas zijn aan elkaar gewaagd.’