De run op rum: 'De prijzen swingen de pan uit'

In september vorig jaar haalde een rum van Foursquare, een onafhankelijke stokerij op Barbados, een ongehoorde prijs van 1700 euro op de veilingsite Rum Auctioneer. Ongehoord, omdat de fles kort daarvoor nog 250 euro kostte. Rum Auctioneer veilde eerst rums op de moederwebsite – Whisky Auctioneer – maar zag in april 2019 dat er voldoende aandacht was voor rum om de drank een eigen stek te geven.

Die maand ging er op Whisky Auctioneer ook een Wray & Nephew President’s Reserve onder de hamer voor 35.000 euro: een van de slechts twaalf flessen die de Jamaicaanse stokerij had geproduceerd ter ere van het bezoek van de ex-Amerikaanse president Ronald Reagan aan het eiland in 1982. Intussen mocht Rum Auctioneer ook een Samaroli uit 1948 en een rumbotteling van Berry Brothers & Rudd uit de jaren 40 van vorige eeuw veilen voor 10.000 euro per stuk.

Het gaat bij de rums voorlopig nog niet zo hard als in de whiskywereld – vorig jaar werd een 60 jaar gerijpte Macallan 1926 geveild voor 1,61 miljoen euro – maar het gaat alvast dezelfde richting uit.

‘De prijzen swingen de pan uit’, aldus Tom Neijens, coauteur van het Belgische naslagwerk ‘Rum – de complete gids’ en de eigenaar van de Gentse tikibar The Drifter. ‘Al is het niet meer dan hoog tijd dat rum aan waarde wint. Dit is de validatie van rum als spirit. Mensen nemen deze drank eindelijk serieus, anders zouden ze er niet zoveel geld aan besteden.’

Van whisky naar rum

‘Het zijn de Italianen die aan de basis liggen van het succes op veilingen’, zegt Joe Wilson van Rum Auctioneer, dat intussen maandelijks 600 tot 900 hoogwaardige rumflessen veilt. ‘In de jaren 60 van de vorige eeuw was Italië de eerste plek waar de bal aan het rollen ging voor single malt whisky’s. Toen het Italiaanse importbedrijf Velier, onder leiding van Luca Gargano, het geweer van schouder veranderde en zich ging concentreren op rum in plaats van whisky, had dat een grote impact op de whiskydrinkers.

Zij erkenden Velier als een autoriteit, en waren meteen geïnteresseerd in de oude stocks van de teloorgegane Caroni-stokerij in Trinidad, die Velier opkocht en in het midden van de jaren 2000 op de markt bracht. Ook Veliers Demerara-rums, uit Guyana, overbrugden de gapende kloof tussen whisky en rum. Het waren ‘rums voor whiskyliefhebbers’. Die bottelingen, waarvan amper nog iets overblijft, halen vandaag enorm hoge prijzen.’

Prijsstijgingen

‘Het succes van Velier heeft veel rumproducenten wakker geschud’, beaamt Timon Salomez, de on-trade fieldmanager bij Coca-Cola European Partners, dat in België onder meer de Macallan-whisky en Brugal-rum verdeelt.  ‘Ze beseffen dat hun product niet langer het kneusje is en gaan op hun strepen staan: “Kijk eens wat voor een prachtig, ambachtelijk product wij hier maken.” Er is een heuse rumrenaissance aan de gang. Ik denk dat er nog nooit zoveel keuze aan rum is geweest als vandaag; de liefhebbers worden echt verwend. Maar hoe meer rumliefhebbers er zijn, hoe hoger de prijzen.’

Salomez geeft enkele voorbeelden: ‘In het begin was een Foursquare, een van de voortrekkers in het segment van de kwalitatieve rums, nog vrij betaalbaar. Vijf jaar geleden kostte een tien- of elfjarige Port Cask Finish, een rum die gedeeltelijk in oude portovaten gerijpt wordt, zo’n 45 euro, terwijl een standaardrum ongeveer 35 euro kostte. Maar vandaag is Foursquare een van de toonaangevende merken en vraagt het gemakkelijk het dubbele. En dan spreken we nog niet over de veilingmarkt: daar wordt het pas echt absurd.’

Verfijning

Niet alleen op veilingen scheert rum hoge toppen. De voorbije maanden kroonde rum zich ook in de supermarkten tot de lockdownkampioen, met een stijging in de verkoop van 22 procent. Vooral de categorie van de ‘spiced rum’, die op smaak wordt gebracht met suiker en kruiden als noot muskaat en kaneel en zich perfect laat mixen met cola of gingerbeer, breekt records.

‘Al zien we bij de rumdrinker wel een andere smaakevolutiecurve dan bij, zeg maar, een whiskydrinker’, duidt Gargano. ‘Die laatste begint met een whisky-cola, dan proeft hij een blend, en misschien is hij dan wel benieuwd naar een single malt. Bij rum is die nieuwsgierigheid minder. Consumenten zijn wel tuk op een Bacardi-cola of een mojito, cuba libre of dark & stormy, maar ze lijken niet zo gemakkelijk de stap van een cocktail naar het meer verfijnde werk te zetten.’

Ambachtelijke productie

Dat komt volgens Gargano door de verwarring over de productiemethodes van rum. ‘Velen scheren ambachtelijk en industrieel gemaakte zoete rums, zoals Don Papa of Kraken, nog altijd over dezelfde kam’, zegt hij. ‘Ze denken dat het allemaal zoete troep is.’ Daarom creëerde hij een classificatie die een onderscheid maakt tussen industriële mainstreamrums, gedistilleerd in inox multikolomketels waar de spirit doorheen passeert tot alle onzuiverheden en dus ook aroma’s eruit gefilterd zijn, en artisanale rums.

Die single rums, afkomstig van één stokerij, en de single blended rums, een mix van rums uit kolommen en ketels, worden gestookt volgens het principe van de onderbroken distillatie. ‘Je snijdt de ‘heads and tails’ uit je spirit’, legt Gargano uit. ‘Wat overblijft, is een distillaat dat het aroma en de smaak van je basisproduct – suikerriet, in het geval van rum – het best weerspiegelt. Terwijl uit een multikolom alleen een neutrale spirit kan vloeien die veel gemeen heeft met vodka of gin, levert een ketel een artisanaal product op, met een prominent aromatisch karakter.’

Caraïben

Dankzij de classificatie van Gargano trekt de mist op en vinden fijnproevers gemakkelijker hun weg naar het betere werk, dat vooral uit de Caraïben lijkt te komen. ‘Kleinere stokerijen’, vertelt Wilson van Rum Auctioneer, ‘zoals Foursquare uit Barbados, Hampden uit Jamaica en Nelsson en Saint James uit Martinique, zijn vandaag de hot-ticket brands.’

Richard Seale, de eigenaar van Foursquare, wijst op de gelijkenissen tussen toprum en whisky. ‘Ze worden allebei gemaakt volgens de principes van de onderbroken distillatie en de houtrijping’, zegt hij. ‘Een liefhebber van single malt zal de dingen die hij in zijn whisky waardeert, herkennen in een artisanaal gemaakte rum: complexiteit, balans, mondgevoel en afdronk.’

De Belgische kenner Bert Bruyneel, die met zijn labels Asta Morris (whisky) en Rasta Morris (rum) zelf ‘single casks’ bottelt, is een voorbeeld van een whiskyliefhebber die zich liet overhalen door de ‘dark rum side’. ‘Vijftien jaar geleden was ik een van die onnozelaars voor wie alleen single malt goed genoeg was’, vertelt hij. ‘Ik vond alle rum zoete troep. Tot ik in 2016 het Salon du Rhum in Spa bezocht: daar zijn mijn ogen opengegaan. Ik proefde er dingen waarvan ik zei: “Wow!” '

'Ik zit nu 25 jaar in de whiskywereld en mag zeggen dat ik bijna alle legendes geproefd heb. Weinig verrast me nog, behalve de prijs. Wat nu in de whiskywereld uitkomt, dateert in het beste geval van midden de jaren 90, en kost minstens 200 euro. Voor zo’n bedrag kun je een absolute rumtopper kopen. Dankzij rum is mijn wereld zoveel groter geworden.’