Hoe TikTok uw tv-avond stuurt met #BookTok

Die tv-reeks, gebaseerd op de immens succesvolle roman van de Amerikaanse schrijfster Taylor Jenkins Reid uit 2019, is vanaf begin maart te zien op Amazon Prime. In zowel boek als televisieserie krijg je het verhaal voorgeschoteld van een fictieve rockband uit de jaren 70, van bij de eerste optredens in Los Angeles tot en met de wereldwijde verheerlijking en uiteindelijk ook de definitieve split. Vergelijk het met de ‘Fleetwood Mac’-vibes uit de jaren 70, inclusief uitverkochte stadiontours, seks, drugs, tranen én geweld. Want succes heeft een prijs.

Het geheel is in beeld gebracht in een hedendaagse interviewstijl, waarbij de rocksterren terugkijken op hun road to fame. ‘Kijk, ik weet dat ik zei dat ik je alles zou vertellen’, vertelt Daisy. ‘Maar hoeveel van ‘alles’ wil je echt weten?’

Boekenwurm slash influencer slash model Rosen is een van de sterren van #BookTok, de TikTok-subcommunity waar literatuurfans in korte video’s boeken bespreken. Een hashtag die al zo’n 109 miljard views heeft.

BookTok ontstond tijdens de pandemie, toen iedereen thuis zat en we toch niets beters te doen hadden dan in onze boekenkast te duiken. Drie jaar later is het fenomeen alleen maar groter geworden en uitgegroeid tot de grootste boekenclub ter wereld. Norse nonkels kunnen weer op beide oren slapen: de jeugd van tegenwoordig leest weer!

Rosen is als witte man op BookTok eigenlijk een buitenbeentje: het gros van de lezers en bookinfluencers – en hun volgers – zijn meisjes in hun tienerjaren of jonge twintigers. Zij bepalen nu wat de volgende bestsellers worden en wie uitgroeit tot de volgende bestsellerauteur.

De interesses van die jonge meisjes worden weleens smalend weggezet als oppervlakkig en weinig relevant. Nochtans waren het de schreeuwende tienermeiden die The Beatles in de sixties naar het supersterrendom katapulteerden. Net zoals megaster Harry Styles, zopas goed voor een Grammy Award voor ‘album van het jaar’, zijn carrière begon bij One Direction, ook een band die groot is geworden met dank aan joelende bakvissen. Robert Pattinson schittert vandaag in het hyp­notiserende ‘The Lighthouse’, nadat hij eerder een heel leger tienermeisjes wist te overtuigen met zijn rol als Edward Cullen in ‘Twilight’. En hoe werd Kylie Jenner miljardair? Juist, alweer dankzij tienermeisjes.

Hun impact is dus best niet te onderschatten en breidt zich verder uit naar de boekenwereld. Beter dan Beyoncé kunnen we het niet verwoorden: ‘Who run the world? Girls!’

Toen de roman ‘Daisy Jones & The Six’ in maart 2019 uitkwam, was het niemand minder dan actrice én fervente booktokster Reese Witherspoon die hem nog diezelfde maand als haar ‘boek van de maand’ presenteerde. Witherspoon zit achter een van de populairste celebrity-boekenclubs van het net: @reesesbookclub heeft op TikTok 290.000 volgers.

Het BookTok-fenomeen sluipt intussen zelfs de offlinewereld binnen. Wie geregeld een boekhandel binnenspringt, heeft ze al wel gespot: de displays met ‘Gezien op TikTok’. In die hoeken vind je meestal kleurrijke covers van ‘young adult’-romans, maar evengoed thrillers, fantasyverhalen en – jawel, ze ontbreken niet in het rijtje –  stationsromans.

‘Er zitten inderdaad veel romcomachtige boekjes tussen’, weet Wouter Cajot van de Antwerpse boekhandel Stad Leest. ‘Populaire titels zijn ‘The Summer I Turned Pretty’ van Jenny Han, ‘Heartbreaker’ van Claudia Dey en natuurlijk alles van Colleen Hoover, die al meer dan tien jaar de romantische verkoopsuccessen opstapelt: van ‘Hopeless’ tot ‘Ugly Love’.’

Niet echt literatuur met een grote ‘L’. Maar de booktokkers hebben evengoed een zwak voor de klassiekers. ‘Jane Austen is nog nooit zo populair geweest’, aldus Cajot. ‘Ook ‘The Secret History’ van Donna Tartt en ‘The Bell Jar’ van Sylvia Plath gaan weer als zoete broodjes over de toonbank.’

Ook de televisie- en filmwereld is het succes van BookTok niet ontgaan en grasduint in de boeken die populair zijn op TikTok gretig naar inspiratie. Het is wellicht geen toeval dat uitgerekend Hello Sunshine, het productiehuis van Reese Witherspoon, de rechten op ‘Daisy Jones & The Six’ kocht om er een televisieserie van te maken. Eerder had haar bedrijf ook al de boekverfilmingen van ‘Gone Girl’ van Gillian Flynn en ‘Wild’, de memoires van Cheryl Strayed, voor zijn rekening genomen.

Of het nu uit liefde voor het boek is of dat er ook zakelijke belangen meespelen, feit is dat Witherspoon met de tv-reeks ‘Daisy Jones & The Six’ een hit te pakken zal hebben. De jongste weken lijkt iedereen op #BookTok wel een mening te hebben over de trailer van de tv-reeks. Of over de cast. By the way, voor de acteurs zocht Witherspoons productiehuis het óók al in de rock-‘n-rollhoek: hoofdrolspeelster Riley Keough is de kleindochter van Elvis Presley.

Het lijkt misschien paradoxaal dat een eenzame activiteit als lezen, wat toch een lange concentratiespanne vereist, zo goed matcht met TikTok, een sociaal medium waar de content kort en spannend moet zijn. Maar wie het fenomeen nauwkeuriger bekijkt, merkt dat in veel filmpjes de emotionele reacties op de boeken centraal staan. Lees: wie likes wil krijgen, moet huilen. Zo filmde booktokker Eloise Hamp zichzelf terwijl ze de laatste pagina’s van ‘It Ends With Us’ van Colleen Hoover las. Ze zat op haar bed, de tranen rolden over haar wangen. ‘Ik heb mijn mama geknuffeld tot ik stopte met huilen’, was haar caption. De video kreeg meer dan 300.000 likes.

Al kom je op BookTok behalve huilpartijen natuurlijk vooral boekbesprekingen tegen en veel voor-en-nafilmpjes van boekenwurmen die hun boekenkast organiseren. Of video’s van lezers die hun boeken met markeerstiften opfleuren. Uiteraard gevolgd door de nodige vurige tegenreacties van lezers die er niet aan denken om in hun boeken te kribbelen.

Ook filmpjes van prachtige boekhandels zijn populair. ‘We zien onze winkel vaak online passeren’, zegt Anne de Bardzki van de Franstalige boekhandel Les Tropismes – goed voor drie etages in de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen in Brussel – trots. ‘Dankzij TikTok heeft een nieuwe doelgroep ons ontdekt, jonge lezers die we anders wellicht nooit hadden bereikt. Ik kan het fenomeen alleen maar toejuichen.’

Dat ‘Daisy Jones & The Six’ straks een bingekanon wordt, daarover lijkt niemand nog te twijfelen. Een nieuw succesrecept dat blijkbaar naar meer smaakt. Er komt een heuse verfilmings­tsunami aan van boeken die trending zijn op TikTok: ‘The Seven Husbands of Evelyn Hugo’ – eveneens van Jenkins Reid –  is binnenkort te zien op Netflix. In 2024 komt ‘It Ends With Us’, de monsterhit van Colleen Hoover, naar de cinemazalen, met Blake Lively als hoofdrolspeelster. Amblin Entertainment, het productiehuis van Steven Spielberg, werkt dan weer aan de verfilming van ‘The Thursday Murder Club’ van Richard Osman. En de psychologische thriller ‘Leave the World Behind’ van Rumaan Alam – een film die eind dit jaar in de zalen komt – heeft met Julia Roberts, Ethan Hawke, Kevin Bacon en Mahershala Ali een sterrencast om ‘u’ tegen te zeggen.

Wil je voorspellen wat je straks te zien zult krijgen op het grote scherm? Kijk dan eerst eens op het schermpje in je broekzak. Of spiek eens in de boekenkast van je tieners.