Vindt een Belg de woning van zijn dromen? Het aanbod van woningen sluit al bij al goed aan bij de woonbehoeftes en -wensen. Dat concludeert een onderzoeksrapport van de bank-verzekeraar KBC op basis van enerzijds cijfermateriaal en anderzijds enquêteresultaten van Eurostat.
‘Het aantal woningen heeft zich de voorbije jaren over het algemeen goed aangepast aan de toename van het aantal huishoudens en dus ook aan de nood aan extra woningen, al kan er lokaal wel woningkrapte of overaanbod zijn, zegt Johan Van Gompel, senior economist bij KBC. ‘Ook de kwalitatieve mismatch is in ons land niet groter dan elders in de Europese Unie. De beschikbare woningen komen qua type en locatie, althans in vergelijking met de meeste andere landen, goed overeen met de woonvoorkeuren van de huishoudens.’
Onderbezetting
Het onderzoek legt wel bloot dat een relatief groot aandeel van de woningen onderbezet is. ‘Belgen wonen vrij ruim, met een groot aantal beschikbare kamers. Het aandeel van de Belgen die in een te ruime woning wonen, bedraagt bijna 60 procent en is dubbel zo groot als het EU-gemiddelde’, zegt Van Gompel. ‘Een belangrijke verklaring is dat veel oudere koppels of alleenstaanden in hun te grote woning blijven wanneer de kinderen het huis uit zijn. Die onderbenutting is op maatschappelijk niveau nefast in de context van schaarse ruimte.’
Het aandeel van de Belgen die in een te ruime woning wonen, bedraagt bijna 60 procent en is dubbel zo groot als het EU-gemiddelde.
Ook de toekomstige woonbehoeften worden in kaart gebracht. Een belangrijke sociaal-demografische tendens is de groeiende groep alleenstaanden. ‘Vooral jongeren willen in een flat wonen, maar ook steeds meer oudere alleenstaanden. Ook trekken op hogere leeftijd huishoudens van alle types meer naar een appartement, al blijft het merendeel nog te groot wonen’, zegt Van Gompel. ‘De combinatie van meer alleenstaanden en de vergrijzing hebben de voorbije jaren al een golf van verappartementisering veroorzaakt, en die trend zal doorzetten.’
Met enkele simulaties becijfert het onderzoek de woningnood in Vlaanderen tot 2050. Er zou nood zijn aan zowat 330.000 extra appartementen. ‘Dat cijfer is een ruwe indicatie, maar het geeft duidelijk de trend aan’, zegt Van Gompel. ‘Om toekomstige mismatches te vermijden, moet het aanbod tijdig inspelen op de groeiende vraag naar appartementen.’
Aanbevelingen
Het onderzoek formuleert ook aanbevelingen voor de overheid om zulke mismatches te vermijden. Er moeten maatregelen komen die de doorstroming op de markt van de bestaande woningen stimuleren. Hoe meer wordt verhuisd, hoe vaker woningen op de markt komen en hoe groter de kans dat zoekende huishoudens een woning naar hun wensen vinden. Nederland experimenteert al een tijd succesvol met 'doorstroommakelaars' of 'verhuiscoaches', die potentiële kopers of huurders begeleiden in hun wens om passender te wonen.
Daarnaast moet het nieuwbouwaanbod flexibel inspelen op de vraag. ‘Er zijn nog te veel fricties, zoals strenge regelgeving, strikte vereisten en lange procedures’, zegt Van Gompel. ‘Ze maken nieuwbouw of renovatie vaak zo duur en complex dat die voor velen onhaalbaar wordt.’
Ten slotte moeten er meer mogelijkheden komen voor nieuwe woonvormen, zoals cohousing, kangoeroewonen, huren met aankoopoptie, mobiele zorgunits en tiny houses. Omdat die afwijken van het ‘klassieke’ wonen, botsen geïnteresseerden nog te vaak op onaangepaste regelgeving en juridische obstakels.
