China volgt Amerikaanse presidentsverkiezingen met argusogen

De Chinese leiders zijn ervan overtuigd dat de Republikeinen en de Democraten het over één zaak al eens zijn: de natuurlijke groei en de uitdijende invloedssfeer van China moeten worden ingeperkt. Volgens Peking zijn de twee partijen het alleen niet eens over welke politieke en economische wapens daarvoor nodig zijn, en hoe ze die moeten gebruiken.

Dat de Chinezen er zo over denken, hoeft Washington niet te verbazen. Sinds Joe Biden zijn voorganger Donald Trump opvolgde, heeft hij nieuwe invoerheffingen opgelegd, Amerikaanse investeringen in hightech in China aan banden gelegd en anti-Chinese samenwerkingsverbanden gesloten met Japan, Zuid-Korea, Australië en zelfs India.

China bereidt zich voor op de machtswisseling in januari volgend jaar en lijkt vooral te focussen op de uitdagingen die een tweede ambtstermijn van Trump kan veroorzaken. De peilingen voor de verkiezingen van 5 november tonen een uiterst nipte race tegen Kamala Harris.

Op dit moment wenst Peking in de eerste plaats stabiliteit, zowel in de betrekkingen met Washington als in het internationale systeem als geheel. De Chinese economie herstelt immers maar langzaam van de trauma's die ze opliep door de draconische lockdownmaatregelen tijdens de coronapandemie.

Het officiële Chinese standpunt is dat een afscherming van de Amerikaanse markten China zou dwingen de interne consumptie op te drijven en zich te richten op andere buitenlandse markten. De kans op zo'n afscherming is het grootst als Trump naar het Witte Huis terugkeert. China acht een handelsoorlog waarschijnlijk, maar lijkt voorlopig niet van plan die te laten escaleren.

Betere communicatie

China heeft de basis gelegd voor een betere communicatie met de VS, tussen zowel de regeringen als hun legers. Tegelijk proberen functionarissen van de Communistische Partij uit te vissen wat Trump wil bereiken met zijn nieuwste dreigementen over tarieven van 60 procent op alle Chinese export. Is het een belofte aan zijn kiezers die hij wil nakomen als onderdeel van een bredere strategie om zich los te koppelen van China? Of is het eerder een onderhandelingstactiek waarmee hij Peking tot betere handels- en investeringsvoorwaarden wil dwingen?

Pekings grootste angst is dat Trump China's permanente status van normale handelspartner intrekt. Dat zou het einde betekenen van de overeenkomst die China ertoe bracht lid te worden van de Wereldhandelsorganisatie. Die was meer dan een generatie lang de basis van de Chinese groei en van de economische betrekkingen met de VS.

Peking kan de eerste aanvallen van Trump op de Chinese economie lijdzaam ondergaan. Hopelijk zal een combinatie van Amerikaanse economische zwakte en Chinese onverzettelijkheid hem dan een ander slachtoffer doen kiezen om zijn internationale druk op uit te oefenen.

Klappen

Een andere optie is dat China zich tot andere landen wendt, meer bepaald in Azië. Dat kunnen bondgenoten van de VS zijn die nog altijd afhankelijk zijn van goede economische betrekkingen met China.

Maar door nog meer economische klappen te incasseren in een periode van toch al zwakke economische groei, dreigt de overheid de Chinese consumenten van zich te vervreemden. Die zullen dan misschien niet langer lokale functionarissen de schuld geven van de kwakkelende economie, maar hun woede richten op de leiding van de Communistische Partij.

Het zou vooral zorgwekkend zijn als de Chinese leiders tot het besluit komen dat de strategie van beperkte toenadering het voorbije jaar geen goede resultaten heeft opgeleverd. Elke verkiezing in de VS zou dan een nieuwe vijandige president opleveren.

In dat geval kan China de economische druk van de regering-Trump - of die van Harris - beantwoorden met een assertiever veiligheidsbeleid. Maar er is meer. Als de Verenigde Staten zich agressiever beginnen los te koppelen van de Chinese economie, zal Washington minder druk kunnen uitoefenen op Peking om Taiwan militair en diplomatiek met rust te laten.

China kan ook voor een vriendschappelijkere aanpak kiezen, die de anti-Chinese maatregelen in de VS politiek minder populair zou maken. Peking kan beloven te investeren in productie en banen te creëren op Amerikaans grondgebied. Het kan onderhandelen over een overeenkomst om de uitbreiding van de wereldmarkt te beperken tot een voor beide partijen aanvaardbaar niveau. Maar de Chinese leiders zijn er zich terdege van bewust dat Trump zulke stappen kan interpreteren als een teken van zwakte, en dat hij de druk in dat geval nog kan opvoeren.

Misschien garandeert de aanhoudende economische onzekerheid in zowel Washington als Peking dat de twee landen om pragmatische redenen verdere schade aan een van de belangrijkste bilaterale relaties ter wereld zullen beperken. Dat is het beste waarop beide partijen kunnen hopen.