State of the Union | Harris of Trump? Voor Oekraïne betekent het wereld van verschil

De race naar het Witte Huis blijft een spelletje van kop of munt gooien. De Democratische kandidate Kamala Harris en haar Republikeinse uitdager Donald Trump zijn verwikkeld in een genadeloze tweestrijd waarvan de uitslag onmogelijk te voorspellen is. Welke partij kan haar kiezers het best overtuigen om te gaan stemmen in de swingstaten? Het antwoord op die vraag zal bepalend zijn. Het is nu nog helemaal niet duidelijk of er meer enthousiasme is bij de Democraten dan bij de Republikeinen, of wie het meest schrik heeft dat de andere kandidaat aan het langste eind zal trekken.

De aanzienlijke schade van de orkanen Helene in North Carolina en Milton in Florida zal de verkiezingen waarschijnlijk niet beïnvloeden. Maar de discussie over wie financieel moet opdraaien voor de heropbouw - het federale niveau, de staten of private verzekeraars - wordt door conservatieven dikwijls aangegrepen om het contrast aan te tonen met de generositeit van de miljardensteun die Oekraïne in de lente kreeg na goedkeuring door het Congres.

24 uur

De standpunten van Trump en Harris over hoe de oorlog in Oekraïne kan worden gestopt liggen heel ver van elkaar. Beiden willen dat er een einde komt aan de oorlog, maar daar houden de gelijkenissen op. Trump zegt al maanden dat hij het conflict kan oplossen in 24 uur en wel nog voor hij voor de tweede keer de eed als president afgelegd heeft.

Zijn running mate J.D. Vance heeft onlangs klaarheid geschonken over het thema. Vance stelt een staakt-het-vuren voor dat de nieuwe grens tussen Rusland en Oekraïne bepaalt volgens de huidige frontlinie (met misschien een paar kleine wijzigingen). Dat betekent dat het gros van de vier Oekraïense regio’s Loehansk, Donetsk, Zaporizja, en Cherson - samen met het schiereiland Krim - de facto permanent onder Russische controle komt.

Vance wil ook dat Oekraïne een verklaring ondertekent dat het land voortaan neutraal wordt en niet zal toetreden tot de NAVO. Ook de Russische president Vladimir Poetin wil dat: van Oekraïne een militair zwakke semisoevereine bufferstaat tussen het Westen en Rusland maken.

West-Duitsland

Harris belooft het beleid van huidig president Joe Biden voort te zetten, en er is speculatie dat haar regering zelfs groen licht zou geven aan Kiev om Amerikaanse wapens en raketten in te zetten op Russische bodem. Die speculatie is gebaseerd op het feit dat haar veiligheidsadviseur, Phil Gordon, een hardere lijn ten opzichte van Rusland zou steunen in vergelijking met Jake Sullivan, de huidige nationale veiligheidsadviseur die beducht is voor escalatie met nucleaire wapens.

Harris zegt dat ze Oekraïne de oorlog wil zien winnen van Rusland. Dat betekent volgens haar dat Kiev al zijn soeverein grondgebied van voor 2014 herovert. Als dat militair niet lukt, dan wil Harris dat Oekraïne over vrede onderhandelt met Rusland, als het er klaar voor is, maar vanuit een positie van sterkte. Daarvoor zijn ook na 2025 miljarden financiële en militaire steun nodig.

De vraag is natuurlijk of Harris het Congres zal kunnen overtuigen om die middelen beschikbaar te maken. De kans is groot dat ze zal moeten regeren met een verdeelde wetgevende macht. Politiek wordt het geen sinecure om een meerderheid van de Congresleden ervan te overtuigen dat dat geld niet beter in eigen land kan worden besteed.

Wat is het vredesplan van Harris als in de lente van 2025 blijkt dat er geen nieuw Amerikaans geld komt en ook meer en meer uitgeputte Oekraïense burgers aansturen op vredesgesprekken met Rusland? In dat geval hebben we goede redenen om te geloven dat Harris Amerikaanse veiligheidsgaranties wil geven aan Oekraïne en het land formeel wil uitnodigen om toe te treden tot de Atlantische Alliantie van de NAVO. Dat is nog niet hetzelfde als effectief NAVO-lidmaatschap, maar in de tussentijd zouden die Amerikaanse veiligheidsgaranties moeten volstaan om de Russen ervan te weerhouden Oekraïne opnieuw binnen te vallen.

Die garanties zullen natuurlijk alleen gelden voor het deel van Oekraïne dat effectief onder de controle van Kiev valt. De regio’s die bezet worden door Rusland blijven in dat scenario onder Russische controle. Maar de rest van Oekraïne kan dan aan de economische heropbouw beginnen en net zoals West-Duitsland in 1949 deel uitmaken van het democratische Westen.

Voor Oekraïne staat enorm veel op het spel op 5 november. De Amerikaanse verkiezingen zijn voor het land geen ‘infotainment’ maar van existentieel belang. Als Harris president wordt, is er nog altijd een kans dat Oekraïne de oorlog kan winnen. Of toch tenminste dat het grootste deel van het land in relatieve vrede zal kunnen leven onder westerse bescherming. Als Trump en Vance winnen, kan Oekraïne zo’n westerse toekomst bijna zeker vaarwelzeggen, tenzij de Europese Unie de politieke moed kan vinden om het machtsvacuüm in te vullen. Maar op dat laatste wil Kiev liever niet te veel rekenen.