Controverse over boksster leidt af van echte probleem met vrouwensport

Elke editie van de Olympische Spelen telt sportieve prestaties die over generaties nog tot de verbeelding zullen spreken. Denk aan het nu al legendarische dubbele goud van Remco Evenepoel of de fenomenale remonte van Femke Bol die Nederland vanuit een verloren positie alsnog goud opleverde in de 4x400 meter gemengde estafette.

Sommige atleten blijven eerder in het collectieve geheugen hangen omwille van ‘extrasportieve redenen’, zoals dopingzondaar Ben Johnson of zwemmer Ian Thorpe, die het zwempak introduceerde. De Algerijnse boksster Imane Khelif treedt nu toe tot dat rijtje, nadat ze het middelpunt geworden is van een storm over gender.

De baggereruptie op de sociale media begon na Khelifs gevecht tegen Angela Carini. De Italiaanse hield het na twee stevige opdoffers voor bekeken en haalde daarna haar gram met een online videoboodschap. 'Ik moest lopen voor mijn leven', verkondigde ze daar in tranen. Het was voldoende voor reaguurders op diverse sociale media om erover te speculeren dat Khelif een Y-chromosoom heeft, terwijl vrouwen gewoonlijk twee X-chromosomen hebben. Ze zetten haar weg als ‘monster’, ‘Frankenstein’, ‘verklede man’ of ‘trans vrouw’. Wat ze niet is.

De zelfverklaarde antiwokebrigade heeft deze Olympische Spelen al langer in haar vizier. Zeker sinds het tafereel op de openingsceremonie waarin sommigen het einde van de westerse beschaving zagen omdat het Laatste Avondmaal 'belachelijk gemaakt werd'. Achteraf bleek het om een persiflage van een bacchanaal te gaan. Misschien niet bijster smaakvol, elegant of representatief, maar bijlange na niet de propaganda voor lgbtq+-rechten die er door sommigen van werd gemaakt.

Dat dezelfde personen nu ook de reputatie van een atlete uit een islamitisch land kunnen besmeuren, zal voor sommigen alleen maar een bonus zijn. 'Dat pestgedrag, die haat... Het kan mensen echt vernietigen. Het tast mijn waardigheid als mens aan', reageerde Khelif eerder deze week.

Ondergewaardeerd

De oppervlakkige heisa onttrekt een groter probleem aan het zicht. Ondanks het feit dat er voor de eerste keer sinds hun ontstaan min of meer een genderevenwicht is op de Olympische Spelen, is het over het algemeen nog pover gesteld met vrouwensport. 'Minder zendtijd, minder geld: na een eeuw is vrouwensport nog altijd ondergewaardeerd', zo vatte journalist Pepijn Keppel het samen in De Groene Amsterdammer.

Daarbovenop komt het amateurisme van de sportbonden waardoor de criteria van ‘vrouw zijn’ niet overal dezelfde zijn. Zo zijn die verschillend bij het Internationaal Olympisch Comité (IOC) en de omstreden boksbond IBA. Die laatste buisde Khelif in 2023 op een geslachtstest en sloot haar uit van de World Boxing Championship, al werd nooit bekendgemaakt wat die test precies inhield. Het geeft de complotteurs in elk geval alleen maar meer munitie.

Ook hogerop schort er heel wat. Volgens onderzoek van het Europees Instituut voor Gendergelijkheid staan vrouwen nog te veel aan de zijlijn. De zitjes in clubs, sportbonden en internationale comités zijn nog te vaak voorbehouden voor mannenbillen. Ook de dug-out is nog te vaak een domein waar vrouwen weinig toegang tot hebben.

Er worden wel voorzichtige stappen gezet richting een eerlijkere verloning en correctere media-aandacht. Maar vrouwensport blijft toch een ondergeschoven kindje.

Maar zie nu, de veelbesproken Khelif stoot door naar de olympische finale, met glans. Na de kamp tegen de Thaise vicewereldkampioene Janjaem Suwannapheng stond ze de pers te woord, maar over de gendercontroverse wilde ze het niet meer hebben. Groot gelijk heeft ze.

De vrouwensport heeft immers andere katten te geselen. We praten wel buitenproportioneel over woke, maar sussen onszelf intussen verder in slaap als het aankomt op grote ongelijkheden: in verloning, media-aandacht en vertegenwoordiging aan de top.